Του David Hambling
"Στην αρχή μου φαινόταν σαν πυρηνική φυσική. Μετά το πρώτο drone όμως, συνειδητοποίησα πως αν ακολουθήσεις τις οδηγίες, δεν είναι κάτι το τρομερό". Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Ολεκσέι, έναν από τους πολλούς Ουκρανούς πολίτες που συναρμολογούν drone στο τραπέζι της κουζίνας τους.
Τα FPV, τετρακόπτερα drone - "καμικάζι", αποτελούν ένα από τα καθοριστικότερα όπλα της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης. Πρόκειται για όπλα χαμηλού κόστους και υψηλής ακριβείας, τα οποία είναι ικανά να καταστρέφουν μεγάλα άρματα μάχης. Πάνω απ' όλα, είναι το μέσο που αντισταθμίζει την έλλειψη εξοπλισμού και πυρομαχικών που αντιμετωπίζει ο ουκρανικός στρατός. Η πρόκληση είναι να κατασκευαστούν αρκετά τέτοια, ώστε να μπορέσουν να κάνουν τη διαφορά. Και κάπου εκεί, μπαίνουν στο παιχνίδι άνθρωποι σαν τον Ολεκσέι.
Η ανάγκη για αριθμούς
Το 2023 ο στόχος της Ουκρανίας ήταν να αποκτήσει 200.000 μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Για το 2024, ο πρόεδρος Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι η χώρα θα κατασκευάσει ένα εκατομμύριο drone. Ο στόχος μάλιστα φαίνεται εφικτός: όπως δήλωσε στο Forbes Ουκρανή αξιωματούχος, το πρώτο δίμηνο του έτους η παραγωγή έφτασε τα 200.000 FPV drone.
Οι αριθμοί αυτοί μοιάζουν απίστευτοι, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως λίγους μήνες νωρίτερα κάτι τέτοιο θα ακουγόταν σαν ανέκδοτο. Στοιχείο – κλειδί των εξελίξεων είναι οι εθελοντές σαν τον Ολεκσέι, που εργάζονται πυρετωδώς από το σπίτι τους.
"Θέλετε να φτιάξετε με τα χέρια σας ένα drone που θα καταστρέψει ένα ρωσικό τανκ; Τότε να η ευκαιρία σας!", προτρέπει χαρακτηριστικά τους πολίτες η διαφήμιση της κυβέρνησης. Το πρόγραμμα ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο από τον Υπουργό Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Μιχαήλ Φεντόροφ, και προσφέρει μαθήματα διάρκειας δύο εβδομάδων μέσω Zoom.
"Στην αρχή είχαμε πολλές ερωτήσεις, καθώς επρόκειτο για κάτι παντελώς άγνωστο για τους περισσότερους πολίτες”, δήλωσε ο Ίλια, φωτογράφος και συμμετέχων στο πρόγραμμα. "Πλέον οι περισσότεροι βασίζονται στην online υποστήριξη, με τα μέλη της κοινότητας να αναζητούν συμβουλές, να ανταλλάσσουν απόψεις και να μοιράζονται τη δουλειά τους”
Στρατός κατασκευαστών
Για τον Ολεκσέι, υπάλληλο IT, όσο περίπλοκη φάνταζε αρχικά η... diy κατασκευή drone, άλλο τόσο εύκολη τη χαρακτηρίζει πλέον - έγραψε μάλιστα το δικό του εγχειρίδιο οδηγιών για αρχάριους.
Τα βασικά εξαρτήματα προέρχονται από προμηθευτές της Κίνας, αν και το τελευταίο διάστημα η Ουκρανία έχει στραφεί στην παραγωγή όλο και περισσότερων εξ αυτών. Για τη συναρμολόγηση απαιτείται μόνο ένα εργαλείο συγκόλλησης και μερικά κατσαβίδια. Το συνολικό κόστος για ένα FPV drone κυμαίνεται από 330 έως 450 δολάρια, ενώ ένα μεγαλύτερο drone μάχης κοστίζει περίπου 550 - 600 δολάρια.
Η Άνια, blogger και σύντροφος του Ολεκσέι, ασχολείται με την εξεύρεση κεφαλαίων για την αγορά εξαρτημάτων μέσω crowdfunding – μέθοδος αρκετά δημοφιλής για τη χρηματοδότηση της ουκρανικής παραγωγής drone. Και εκείνη όμως παίρνει μέρος στη συναρμολόγηση, την οποία χαρακτηρίζει σαν ένα "σετ κατασκευών για ενήλικες”.
Τους τελευταίους δυο μήνες, οι δυο τους έχουν κατασκευάσει 21 drone. Όπως δηλώνουν, καθένα από αυτά απαιτεί λίγες ώρες εργασίας, ενώ η κύρια αιτία καθυστέρησης είναι ο αργός χρόνος παράδοσης των ανταλλακτικών.
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που κατασκευάζονται σε σπίτια πρέπει να περάσουν από ένα είδος ποιοτικού ελέγχου και δοκιμές πτήσης πριν παραδοθούν στον ουκρανικό στρατό. Μόλις φτάσουν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, θα οπλιστούν με πολεμικές κεφαλές, καθιστώντας τα έτοιμα για δράση. Σύμφωνα με τις πρώτες αναφορές, πάνω από το 80% των "χειροποίητων” αυτών drone πέρασαν με την πρώτη τον ποιοτικό έλεγχο, ενώ ελάχιστα ήταν εκείνα που τέθηκαν εκτός μάχης.
Ποσότητα εναντίον ποιότητας
Μπορεί όμως αυτή η προσπάθεια να οδηγήσει στην κατασκευή του απαιτούμενου αριθμού drone;
Ο Σάμουελ Μπέντετ, ειδικός στα ρωσικά drone και σύμβουλος της CNA και CNAS, δήλωσε στο Forbes πως δεν είναι σε θέση "να αμφισβητήσει τους αξιωματούχους της ουκρανικής κυβέρνησης σχετικά με τους αριθμούς”. Το πρόγραμμα άλλωστε φέρεται να απαριθμεί ήδη 10.000 εθελοντές, κάτι που σημαίνει πως ακόμα και με ρυθμούς εργασίας πιο αργούς από εκείνους του Ολεκσέι, το νούμερο των 100.000 drone σε μηνιαία βάση φαντάζει αληθοφανές.
Σημειώνει ωστόσο πως με αυτά τα δεδομένα, η Ρωσία πιθανότατα παράγει και εκείνη ακόμα περισσότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Από τον περασμένο Μάιο, η ρωσική γραμμή παραγωγής drone έχει εξελιχθεί αρκετά, σύμφωνα με τον Μπέντετ, φτάνοντας επίσης τα 100.000 σε αριθμό. Η παραγωγή αυτή πάντως δε μοιάζει να συνάδει με τον πραγματικό αριθμό πτήσεων ούτε με τις επιτυχημένες αποστολές που έχει ανακοινώσει η ρωσική πλευρά.
Ρώσοι bloggers έχουν εκφράσει τον προβληματισμό τους σχετικά με την ποιότητα των ρωσικών FPV drone που παράγονται από μεγάλους κατασκευαστές που έχουν συμβόλαια με τον ρωσικό στρατό, όπως η Sudoplatov. Όπως αναφέρουν, οι Ουκρανοί έχουν εξελίξει τον εξοπλισμό τους και με απλούς παρεμβολείς σήματος κάνουν τα drone της Sudoplatov "να πέφτουν από τον ουρανό”. Παράλληλα, μιλούν για "ζητήματα διαφθοράς” που αντιμετωπίζει η Ρωσία ως προς την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την αποστολή χαμηλής ποιότητας προϊόντων στο μέτωπο.
Εν τω μεταξύ, τα συναρμολογούμενα από Ουκρανούς εθελοντές drone εξουδετερώνουν το βαρύ πυροβολικό του ρωσικού στρατού, καταστρέφουν τα πιο σύγχρονα άρματα μάχης και εξουδετερώνουν ολόκληρες φάλαγγες τεθωρακισμένων οχημάτων. Και με τον ρυθμό που πλέον κατασκευάζονται, απομένουν αρκετά για να στοχεύουν μεμονωμένα τους Ρώσους στρατιώτες.
Η Ουκρανία δεν μπορεί να παράγει τα πυρομαχικά που χρειάζεται, μπορεί όμως να φτιάξει εξαιρετικά αποτελεσματικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Είναι μια απροσδόκητη εξέλιξη σε μια εποχή hi-tech πολέμου, φαίνεται όμως πως οι μελλοντικές μάχες μπορεί να κερδηθούν στα τραπέζια κουζίνας του Κιέβου.
