Της Stéphanie Fillion
Η Άννα Διαμαντοπούλου έχει μια μακρά σταδιοδρομία στο ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτικό γίγνεσθαι - έχει αναλάβει στο παρελθόν θέσεις ευθύνης στους τομείς της παιδείας, της βιομηχανικής πολιτικής και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στόχος της, λοιπόν, είναι να προωθήσει αυτά τα ζητήματα από τη θέση της Γενικής Γραμματέως του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), θέτοντας στο επίκεντρο την ψηφιακή μετάβαση, την πράσινη και γαλάζια ανάπτυξη, καθώς και τις καινοτόμες δεξιότητες.
"Πιστεύω ότι ο Γενικός Γραμματέας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις συναντήσεις των G20 και να συνεργαστεί με τους Παγκόσμιους Οργανισμούς Εμπορίου για να αμβλύνει τη μεγάλη σύγκρουση με την Κίνα, σε συνεργασία με την κινεζική κυβέρνηση σε συγκεκριμένους τομείς. Και αυτό γιατί πρέπει να συνεργαστούμε με την κινεζική κυβέρνηση προκειμένου να συμμορφωθούν με συγκεκριμένες συμφωνίες", είπε η Διαμαντοπούλου. "Όλα αυτά νομίζω ότι θα ήταν πολύ χρήσιμα για ένα καλύτερο παγκόσμιο οικονομικό κλίμα και η εμπειρία μπορεί να διαδραματίσει ρόλο σε αυτόν τον τομέα", πρόσθεσε.
Ως πρώην υπουργός Παιδείας και Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, η Διαμαντοπούλου έχει συνεργαστεί με τον ΟΟΣΑ και, ως εκ τούτου, λέει ότι κατανοεί το πώς αυτός ο διεθνής οργανισμός μπορεί να υποστηρίξει τα κράτη-μέλη στη μετα-κορονοϊό ανάκαμψη.
"Γνωρίζω πόσο σημαντικός μπορεί να αποδειχθεί ο ΟΟΣΑ όταν ένα μέλος ή και ένα μη μέλος του οργανισμού λάβει υπόψη και ενσωματώσει τις προτάσεις και μεταρρυθμίσεις του σε εθνικό επίπεδο", υπογράμμισε η Διαμαντοπούλου.
Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι μία από τις τρεις γυναίκες που διεκδικούν τη θέση της Γενικής Γραμματέως του ΟΟΣΑ, μαζί με την πρόεδρο της Εσθονίας Κέρστι Κάλιουλαϊντ και τη Σουηδή πολιτικό Σεσίλια Μάλμστρομ. Μία από αυτές μπορεί να γίνει η πρώτη γυναίκα στο συγκεκριμένο αξίωμα του ΟΟΣΑ από τον μετασχηματισμό του το 1960. Συνολικά, δέκα πολιτικοί διεκδικούν την εν λόγω θέση.
Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) είναι διεθνής οργανισμός εκείνων των αναπτυγμένων χωρών που υποστηρίζουν τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Δημιουργήθηκε το 1948 ως Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (Organisation for European Economic Co-operation - OEEC), με πρώτο γενικό γραμματέα τον Γάλλο Ρομπέρ Μαρζολίν, με σκοπό να διαχειριστεί το σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αργότερα η ιδιότητα μέλους της επεκτάθηκε και σε μη ευρωπαϊκά κράτη, και το 1960 μετασχηματίστηκε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Η Άννα Διαμαντοπούλου μίλησε στο Forbes την Παρασκευή, 13 Νοεμβρίου. Το παρόν άρθρο είναι τμήμα μιας σειράς συνεντεύξεων με τις υποψήφιες για τη θέση της Γενικής Γραμματέως του ΟΟΣΑ. Επίσης, μπορείτε να διαβάσετε τις συνεντεύξεις των Κάλιουλαϊντ και Μάλμστρομ. Η συνέντευξη έχει συμπτυχθεί για λόγους σαφήνειας.
Γιατί διεκδικείτε τη συγκεκριμένη θέση;
Πρώτα απ' όλα, όπως γνωρίζετε, τα κράτη-μέλη είναι αυτά που αποφασίζουν ποια πρόσωπα θα προτείνουν. Στην περίπτωσή μου, ο Έλληνας πρωθυπουργός μού το πρότεινε, αν και ποτέ δεν συμμετείχα στο κόμμα του. Αποφάσισε να προτείνει έναν μη κομματικό υποψήφιο.
Για εμένα ήταν πρόκληση, επειδή σε όλη μου τη ζωή ακολούθησα σταδιοδρομία στην πολιτική και παράλληλα ήμουν επικεφαλής ενός think tank, αλλά και ακαδημαϊκός. Οπότε, από τη στιγμή που ο ΟΟΣΑ είναι ένας τεχνοκρατικός και οικονομικός οργανισμός, αυτή η θέση αποτελεί για εμένα μια μεγάλη πρόκληση. Για να είμαι ειλικρινής, έχω συνεργαστεί στενά με τον ΟΟΣΑ, σε πολύ δύσκολες περιόδους.
Ως υπουργός Παιδείας συνεργάστηκα όχι μόνο με τον Γενικό Γραμματέα, αλλά και με άλλες διευθύνσεις του ΟΟΣΑ. Μάλιστα, είχα ζητήσει από τις υπηρεσίες του Οργανισμού μια εκτίμηση του εκπαιδευτικού συστήματος της Ελλάδας, όλων των βαθμίδων, αλλά και για τη διά βίου εκπαίδευση. Στη συνέχεια, προχώρησα σε μεγάλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και ο ΟΟΣΑ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο σε αυτό, με την υποστήριξή του, αλλά και παρέχοντάς μου όσα δεδομένα και στοιχεία χρειαζόμουν.
Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα προέκυψε όταν ως υπουργός Ανταγωνιστικότητας είχαμε υπογράψει μια έρευνα που περιελάμβανε όσες οικονομικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά της. Σε αυτή την έρευνα περιλαμβάνονταν πάνω από 352 προτάσεις σε όλους τους τομείς, από τις υποδομές έως τον τουρισμό. Επίσης, ως Επίτροπος είχα συνεργαστεί με τον ΟΟΣΑ για ζητήματα ισότητας και άλλα. Γνωρίζω πολύ καλά πόσο σημαντικός μπορεί να αποδειχθεί αυτός ο Οργανισμός όταν ένα μέλος ή και κάποιο μη μέλος του λάβει υπόψη και ενσωματώσει σε εθνικό επίπεδο τις μεταρρυθμίσεις και προτάσεις του.
Μπορείτε να μας μιλήσετε περισσότερο για την εμπειρία σας από τον τομέα της εκπαίδευσης και πώς αυτή διαμόρφωσε το όραμά σας για τον ΟΟΣΑ;
Κατ' αρχάς, ο ΟΟΣΑ ασχολείται εντατικά με εκπαιδευτικά ζητήματα. Το πρόγραμμα PISA (Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών) είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό και κρίσιμο πρόγραμμα που συμβάλλει στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση σε όλο τον κόσμο.
Σήμερα, στη μετα-κορονοϊό εποχή, οι καινοτόμες δεξιότητες θα αποτελούν άμεση προτεραιότητα για όλο τον κόσμο. Το γνωρίζουμε αυτό πάρα πολύ καλά εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων και του χρέους. Πρέπει λοιπόν να είμαστε προετοιμασμένοι για την επόμενη ημέρα, μετά την πανδημία, και οι προτεραιότητες που έχουμε συνοψίζονται στην ψηφιακή μετάβαση και στις καινοτόμες δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα, η άποψή μου είναι η εξής: Αφενός έχουμε εκπαιδευτικά συστήματα που χρειάζονται μεταρρύθμιση, η οποία δεν σχετίζεται μόνο με τον εξοπλισμό και την ψηφιακή μετάβαση, αλλά και με τα ίδια τα προγράμματα σπουδών. Πρέπει να συνδυάσουμε τον Αριστοτέλη και την τεχνολογία. Θέλω να πω δηλαδή πως πρέπει να συνδυάσουμε τις ψηφιακές δεξιότητες με τις ανθρωπιστικές σπουδές. Από την πρωτη εκπαιδευτική βαθμίδα οφείλουμε να φέρουμε πιο κοντά αυτούς τους δύο διαφορετικούς κόσμους, και αυτό γιατί πάνω απ' όλα είμασε άνθρωποι και όχι μηχανές. Εκτός αυτού, κομβικό ρόλο θα διαδραματίσει και η διά βίου εκπαίδευση.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων που πρέπει είτε να αναβαθμίσουν τις ικανότητές τους ή να μάθουν εντελώς καινούργιες, για την αγορά εργασίας. Πώς θα μπορέσει, λοιπόν, το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους; Για το εν λόγω ζήτημα, του πώς να αλλάξουμε τα συστήματα διά βίου μάθησης, έχω εργαστεί από τη θέση της υπουργού Παιδείας αλλά και ως πρόεδρος του think tank.
Να σημειώσω εδώ ότι έχει υπάρξει μια στενή συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη για να εξετάσουμε πώς η διά βίου μάθηση-εκπαίδευση μπορεί να γίνει ένα νέο ανθρώπινο δικαίωμα. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι πρέπει να συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα και οι χώρες να μπορούν να τα προσφέρουν στους πολίτες τους. Στην αντίθετη περίπτωση, θα υπάρξει ένα τεράστιο χάσμα γενεαλογικό, καθώς και μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών.
Ποια πιστεύετε πως είναι η μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο ΟΟΣΑ;
Πιστεύω πως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η εμπλοκή των κρατών-μελών στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και των οικονομικών συνέπειων που έχει προκαλέσει. Εξαιτίας αυτής της ολοένα και αυξανόμενης σε βάθος κρατικής εμπλοκής, θα δημιουργηθεί μεγάλη ανισότητα μεταξύ των γενεών που θα κληθούν να πληρώσουν αυτό το χρέος. Οπότε, πώς μπορούμε να προετοιμαστούμε, ποιες είναι οι προτεραιότητές μας;
Πολιτικά, η προτεραιότητά μας είναι η αντιμετώπιση αυτής της κρατικής εμπλοκής. Πρέπει λοιπόν όλα τα εργαλεία και οι μηχανισμοί που έχουμε να κατευθυνθούν στην αντιμετώπιση του χάσματος που δημιουργείται, εξαιτίας της εμπλοκής του κράτους στην καταπολέμηση της υγειονομικής κρίσης. Αυτό μπορεί να γίνει σε τρεις τομείς: ψηφιακή μετάβαση, πράσινη και γαλάζια ανάπτυξη, και διά βίου εκπαίδευση. Θεωρώ ότι οι ικανότητες που σχετίζονται με τη διά βίου εκπαίδευση είναι οι σημαντικότερες, επειδή ό,τι και αν κάνουμε σε επίπεδο επενδύσεων ή μεταρρυθμίσεων, δεν θα έχουμε αποτέλεσμα χωρίς αυτές τις ικανότητες.
Πώς πιστεύετε ότι θα πρέπει να εξελιχθεί η φορολογία, με όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνία;
Λόγω της δημοσιονομικής επέκτασης και της απώλειας φορολογικών εσόδων, το πρόβλημα της κρατικής φορολογίας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και ο ΟΟΣΑ εργάστηκε σε αυτό το ζήτημα για περισσότερα από 50 χρόνια. Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τομείς: Υπάρχει το πρόγραμμα BEPS (Base Erosion and Profit Shifting Project), το οποίο είναι πολύ ενδιαφέρον και λειτουργεί γενικά για τη φοροαποφυγή φορολογικών δεδομένων, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Το πιο σύγχρονο ζήτημα είναι το ζήτημα της ψηφιακής φορολογίας, της ψηφιακής οικονομίας, της ψηφιοποίησης και της παγκοσμιοποίησης, και τα νέα μοντέλα σε επιχειρήσεις, που έχουν επιτρέψει σε μεγάλες πολυεθνικές να κάνουν μεγάλα κέρδη σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν φορολογούνται όπου δημιουργείται η αξία - και αυτό είναι το σημαντικότερο πρόβλημα.
Αυτό συνέβη επειδή η ψηφιοποίηση δεν απαιτεί πλέον φυσική παρουσία και επειδή οι ισχύοντες φορολογικοί κανόνες είναι οι παραδοσιακοί, οι οποίοι δεν ικανοποιούν τις ανάγκες που έχουμε σήμερα.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι τρεις είναι οι βασικοί τομείς -ο πρώτος είναι η ψηφιακή συμφωνία που βρίσκεται σε εξέλιξη- που πιστεύω ότι αποτελούν προτεραιότητα για τον επόμενο Γενικό Γραμματέα.
Υπάρχουν δύο άλλοι τομείς. Ο πρώτος έχει να κάνει με την κατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων και ο δεύτερος αφορά την ελάχιστη φορολογία. Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός χωρών που ασχολούνται με αυτήν τη συμφωνία. Μερικές από αυτές συμφωνούν στο πρώτο μέρος, κάποιες συμφωνούν με το δεύτερο μέρος. Με αυτό λοιπόν πρέπει να ασχοληθεί ο Γενικός Γραμματέας για να βρει μια τελική συμφωνία. Διαφορετικά, επειδή υπάρχουν χώρες που έχουν ήδη ανακοινώσει ή εφαρμόσει φόρους, αυτό θα οδηγήσει σε οικονομικό πόλεμο.
Ένα δεύτερο ενδιαφέρον ζήτημα στο οποίο ο ΟΟΣΑ άρχισε ξανά να εργάζεται και το οποίο παρουσιάζεται στην έκθεση είναι το ζήτημα της φορολογίας των ψηφιακών πλατφορμών. Και πάλι, αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Σύμφωνα με αυτήν την έκθεση, οι χώρες πρέπει να δημιουργούν ψηφιακές πλατφόρμες για να παρουσιάζουν το εισόδημα που πραγματοποιείται από τους παρόχους υπηρεσιών ή από καταλύματα ή από άτομα που προσφέρουν καταλύματα και για να ενημερώνουν τις φορολογικές αρχές. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό για να υπάρχουν ισότιμοι όροι μεταξύ των παραδοσιακών και των ψηφιακών επιχειρήσεων. Το τρίτο ενδιαφέρον ζήτημα είναι το ζήτημα των εικονικών νομισμάτων. Και πάλι εδώ ανακύπτουν νέες φορολογικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της φοροδιαφυγής. Υπάρχουν, λοιπόν, τόσο πολλά νέα ζητήματα με τα οποία ο ΟΟΣΑ μπορεί πραγματικά να ασχοληθεί, αλλά και να υποστηρίξει τις κυβερνήσεις των μελών του.
Εάν επιλεγείτε, θα είστε η πρώτη γυναίκα στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ. Πόσο σημαντικό θα είναι αυτό για εσάς;
Ναι, είναι πάρα πολύ σημαντικό. Από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκα με την πολιτική βίωσα τις δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε γυναίκα πολιτικός. Τότε, μάλιστα, το να είσαι νέα γυναίκα στην πολιτική ήταν τεράστιο μειονέκτημα. Και αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει σε πολλές χώρες. Έτσι, όταν η Κάμαλα Χάρις ανακοινώθηκε ότι θα αναλάβει τη θέση της εκλεγμένης αντιπροέδρου στις Ηνωμένες Πολιτείες, φανταστείτε πόσα κορίτσια είπαν "ναι, υπάρχει πιθανότητα και για μένα". Άρα, ναι, είναι πολύ σημαντικό εάν μια γυναίκα κατέχει τη θέση της Γενικής Γραμματέως ενός παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμού, ο οποίος έχει παρουσία σε όλες τις χώρες του κόσμου, από την Αφρική έως τη Λατινική Αμερική και από την Ασία στην Ευρώπη. Νομίζω ότι είναι τόσο σημαντικό για τις νέες γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια να πιστεύουν στα όνειρά τους.