Των Κώστα Κετσιετζή και Δανάης Μαραγκουδάκη
Οικονομική κρίση, χαµηλές απολαβές και περιορισµένες ευκαιρίες εξέλιξης ήταν ανάµεσα στους λόγους για τους οποίους την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα διογκώθηκε το πρόβληµα του brain drain, µε χιλιάδες νέους, υψηλά καταρτισµένους, να µετακοµίζουν στο εξωτερικό και ως αποτέλεσµα η χώρα να χάνει ένα σηµαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο.
Εδώ και μερικά χρόνια, ωστόσο, γίνονται προσπάθειες από ιδιωτικούς όσο και δημόσιους φορείς ώστε να γίνει επιστροφή των ατόμων με υψηλά προσόντα. Να περάσουμε, ουσιαστικά, από την εποχή του brain drain σε αυτήν του brain regain, να ξανακερδίσει η χώρα τούς εργαζόμενους που έφυγαν.
Πέρα από την κατάσταση της οικονομίας, πολλοί νέοι θεώρησαν ελκυστική επιλογή το εξωτερικό καθώς στην Ελλάδα ήρθαν αντιμέτωποι με την έλλειψη καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, αλλά και με ένα χαμηλό επίπεδο καθαρών απολαβών, μεταξύ άλλων λόγω της υψηλής φορολογίας και των εισφορών εργαζομένων και επιχειρήσεων.
Το τοπίο άλλαξε όταν άρχισαν να δίνονται φορολογικά κίνητρα και να σχεδιάζονται στοχευμένες πολιτικές για τον επαναπατρισμό του ανθρώπινου δυναμικού. Η μείωση φορολογίας εισοδήματος κατά 50% για τους "ψηφιακούς μετανάστες" για τα πρώτα επτά χρόνια, εφόσον επιστρέψουν στην Ελλάδα το 2021, τα κίνητρα για επενδυτές που αποφασίζουν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, είναι μερικά από αυτά. Επίσης, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου "Ελλάδα 2.0", όπου αναμένονται επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις όπως η περαιτέρω ψηφιοποίηση του κράτους, η επέκταση της ηλεκτροκίνησης και του 5G σε όλη τη χώρα, όλα αυτά αναμένεται να λειτουργήσουν ως έμμεσα κίνητρα για όποια Ελληνίδα και όποιον Έλληνα θέλει να ζει στην πατρίδα του.
Το "Forbes" επικοινώνησε με τρία στελέχη που επέλεξαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα έπειτα από αρκετά χρόνια παρουσίας στο εξωτερικό. Ο Γιάννης Μπούρας είναι CCO & Deputy CEO στον Όμιλο Σαράντη και επέστρεψε από τη Σιγκαπούρη, η Στεφανία Μπασούκου από την Insurance Tech Team της Hellas Direct επέστρεψε από την Ισπανία και ο Κώστας Χάιδος της startup Orfium ήρθε από τη Σουηδία.
Ελληνικό ForbesΓιάννης Μπούρας
CCO & Deputy CEO, Όμιλος Σαράντης
Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να πάρετε την απόφαση να επιστρέψετε στην Ελλάδα;
Το γεγονός ότι θα ερχόμουν να εργαστώ στον Όμιλο Σαράντη, μια από τις πιο δυναμικές εταιρείες στον χώρο του FMCG στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ήταν το ισχυρότερο κίνητρο για αυτή μου την απόφαση. Πίστεψα στο όραμα του ιδιοκτήτη και ταυτίστηκα μαζί του και ταυτόχρονα πίστεψα ότι μπορώ με την εμπειρία μου να βοηθήσω στην υλοποίηση αυτού του οράματος μέσα από τη διεύρυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρείας.
Τώρα που έχει περάσει κάποιο διάστημα, υπάρχει κάτι που μπορεί να μην ήταν όπως το περιμένατε;
Σήμερα με σιγουριά μπορώ να πω ότι όλα είναι όπως τα περίμενα. Έπειτα από σχεδόν 9 μήνες είμαι σε θέση να αντιληφθώ πιο ξεκάθαρα τόσο τις προκλήσεις όσο και τις ευκαιρίες της περιοχής. Βλέπω από κοντά το πάθος, το όραμα και την ενέργεια των συνεργατών μου, καθώς και τη συστηματικότητα και τη γνώση να συνδυάζονται με την καινοτομία και τη διορατικότητα. Και αυτό με κάνει πολύ αισιόδοξο.
Θα ακολουθήσουν και άλλοι τον δρόμο της επιστροφής στην Ελλάδα;
Το 2021 θα είναι για πολλούς λόγους μία χρονιά-σταθμός για τη χώρα μας. Σίγουρα θα υπάρξουν κι άλλοι Έλληνες του εξωτερικού οι οποίοι θα κάνουν το μεγάλο βήμα. Προϋπόθεση είναι να υπάρξουν εταιρείες με όραμα και προοπτική, που μπορεί να αποτελέσουν κίνητρο και να τους εμπνεύσουν. Η ανάσχεση της φυγής των νέων επιστημόνων και στελεχών και ο τεχνολογικός μετασχηματισμός της αγοράς εργασίας συνιστούν μείζονες προκλήσεις για τη χώρα μας, καθώς θα έχουν άμεση επίδραση στην παραγωγική της διαδικασία και στην απασχόληση.
Υπάρχει κάποια βελτίωση σε επίπεδο ρυθμιστικό από την πλευρά της Πολιτείας που θα θέλατε να δείτε;
Κατά την άποψή μου, η Πολιτεία θα πρέπει να εργαστεί στο να βοηθήσει την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα των προσπαθειών στην Ελλάδα, ώστε να υπάρξουν έμπειροι Έλληνες του εξωτερικού που θα έχουν ουσιαστικό κίνητρο να επιστρέψουν στη χώρα. Ο επαναπατρισμός των Ελλήνων του εξωτερικού στην ελληνική αγορά εργασίας αποτελεί εθνικό στοίχημα, καθώς θα πρέπει να δημιουργηθεί το κατάλληλο ανταγωνιστικό επαγγελματικό και γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον στο οποίο οι Έλληνες της διασποράς θα διαπρέψουν και θα σταδιοδρομήσουν.
Ελληνικό ForbesΣτεφανια Μπασούκου
Software Engineer - Insurance Tech Team της Hellas Direct
Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να πάρετε την απόφαση να επιστρέψετε στην Ελλάδα;
Σε μια δύσκολη περίοδο, όπως αυτή του κορονοϊού, που η αντιμετώπισή του είναι δύσκολη, απαιτείται μια συνεχής αναπροσαρμογή όσον αφορά τα νομοθετικά και πολιτισμικά πλαίσια μιας χώρας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πολιτισμικό χάσμα για έναν μετανάστη να γίνεται πιο έντονο. Αυτός ήταν και ένας βασικός λόγος που επέστρεψα στην Ελλάδα, μαζί με το γεγονός ότι είχα βρει την καταλληλη δουλειά.
Τώρα που έχει περάσει κάποιο διάστημα, υπάρχει κάτι που μπορεί να μην ήταν όπως το περιμένατε;
Το γεγονός ότι όσο έλειπα ακολουθούσα τις εξελίξεις που υπήρχαν στη Ελλάδα με έκανε να μην έρθω αντιμέτωπη με πράγματα που δεν περίμενα.
Θα ακολουθήσουν και άλλοι τον δρόμο της επιστροφής στην Ελλάδα;
Θεωρώ ότι ο επόμενος χρόνος θα είναι καθοριστικός για την επιστροφή στην Ελλάδα, λόγω των δυσκολιών της πανδημίας. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει αύξηση του επαναπατρισμού, διότι δεν υπάρχουν δραστικές αλλαγές στην Πολιτεία.
Υπάρχει κάποια βελτίωση σε επίπεδο ρυθμιστικό από την πλευρά της Πολιτείας που θα θέλατε να δείτε;
Ένα βασικό θέμα της Πολιτείας θεωρώ ότι είναι η γραφειοκρατία. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, από πολιτιστικά μέχρι οικονομικά, που μας έχουν πάει πίσω λόγω της πολλής και πολύπλοκης γραφειοκρατίας που έχουμε ως χώρα. Ένα μεγάλο κομμάτι της λύσης αυτού είναι η τεχνολογία, με την οποία μπορούμε να αυτοματοποιήσουμε και να εξελίξουμε τις διαδικασίες μας είτε αυτές αφορούν καθημερινα ζητήματα είτε ειδικές περιπτώσεις. Κάτι εξίσου σημαντικό είναι η ανταπόκριση στην αναγνώριση του πτυχίου Ελλήνων που έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό, το οποίο είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, που οδηγεί στο να μην επαναπατρίζονται πολλοί άνθρωποι διότι δεν μπορεί να αναγνωριστεί το πτυχίο τους εύκολα.
Ελληνικό ForbesΚώστας Χάιδος
Staff Engineer - Orfium
Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να πάρετε την απόφαση να επιστρέψετε στην Ελλάδα;
Η επιστροφή στην Ελλάδα ήταν πάντα στο μυαλό μου από τα πρώτα χρόνια στη Σουηδία. Αυτό που με κρατούσε μακριά ήταν καθαρά το επαγγελματικό κομμάτι. Επισκεπτόμουν την Ελλάδα αρκετές φορές κάθε χρόνο. Στα πρώτα χρόνια της κρίσης επικρατούσε το "κάθε πέρσι και καλύτερα". Αυτό άρχισε να αλλάζει τα τελευταία 2-3 χρόνια. Ένιωσα ότι υπάρχει μια ελπίδα για το μέλλον. Μια ελπίδα που είχε χαθεί από το 2010.
Ο κορονοϊός μού έδωσε την ευκαιρία να ξανασκεφτώ πού και με ποιους θέλω να είμαι. Το περπάτημα στην ήρεμη Αθήνα της καραντίνας μού θύμισε τις ομορφιές της. Κάπου εκεί ήρθα και σε επαφή με την Orfium, μια εταιρεία στην οποία μπορώ να προσφέρω τη γνώση μου και μπορεί να μου δώσει την επαγγελματική εξέλιξη που έψαχνα στην Ελλάδα. Τα φορολογικά κίνητρα που ψηφίστηκαν τον Δεκέμβριο και οι συζητήσεις με φίλους οι οποίοι σκέφτονται να γυρίσουν με έπεισαν να επιστρέψω στην Ελλάδα.
Τώρα που έχει περάσει κάποιο διάστημα, υπάρχει κάτι που μπορεί να μην ήταν όπως το περιμένατε;
Τα πράγματα είναι καλύτερα από ό,τι τα περίμενα. Μεγαλωμένος στην Ελλάδα και έχοντας ζήσει 8 χρόνια στην Αθήνα, γνώριζα τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζα. Αυτό που δεν περίμενα είναι η εξέλιξη στη γραφειοκρατία. Η άυλη συνταγογράφηση και η ευκολία του ραντεβού για το εμβόλιο, για παράδειγμα, με εντυπωσίασαν.
Αν κάπου θα εστίαζα, είναι η δουλειά που πρέπει να γίνει στον τομέα της ενσωμάτωσης και ποικιλομορφίας (diversity & inclusion) στον τομέα της εργασίας. Η έλλειψη τόσο γυναικών σε υψηλές θέσεις σε εταιρείες πληροφορικής όσο και αλλοδαπών στον ευρύτερο τομέα μάς αποκόπτει από μια μεγάλη δεξαμενή ταλέντου.
Θα ακολουθήσουν και άλλοι τον δρόμο της επιστροφής στην Ελλάδα;
Νομίζω πως ναι, αν και θα πάρει χρόνια. Ήδη, και μέσα από την Orfium, γνωρίζω κόσμο που επιστρέφει ή το ψάχνει ενεργά. Η Ελλάδα έχει τα φόντα να γίνει προορισμός για τους λεγόμενους ψηφιακούς νομάδες. Οι σύγχρονες μορφές τηλεργασίας επιτρέπουν τον συνδυασμό της καριέρας σε μια καταξιωμένη εταιρεία με τη βουτιά στα καταγάλανα νερά και την ταβέρνα δίπλα στο κύμα μόλις τελειώσει η τελευταία τηλεδιάσκεψη της ημέρας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που μπορεί να σου το προσφέρει αυτό.
Υπάρχει κάποια βελτίωση σε επίπεδο ρυθμιστικό από την πλευρά της Πολιτείας που θα θέλατε να δείτε;
Τα φορολογικά κίνητρα είναι γεγονός ότι βοηθούν. Υπάρχουν, όμως, κάποιες αλλαγές που θα μπορούσαν να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή μας. Μια σταθερή και γρήγορη σύνδεση στο Internet, σε υποφερτές τιμές, είναι αναγκαία, αλλά δυστυχώς όχι δεδομένη σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Η ασφάλιση και η περίθαλψη πρέπει επίσης να γίνουν πιο προσβάσιμες. Για παράδειγμα, σε μια εποχή πανδημίας, έχω αναγκαστεί ήδη δύο φορές να έρθω σε προσωπική επαφή με την τράπεζά μου για υπογραφές. Μπορούμε να βρούμε λύσεις μέσω των νέων τεχνολογιών για αυτά τα θέματα.
