της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Η είδηση των τελευταίων ημερών, ότι η Anduril Industries –η οποία θεωρείται η πρωτοπόρος στον τομέα των αμυντικών τεχνολογιών για startups– εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας εργοστασίου στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση. Η startup, η αξία της οποίας ανέρχεται στα 14 δισεκατομμύρια δολάρια, υπέγραψε πρόσφατα συμβόλαιο ύψους σχεδόν 40 εκατομμυρίων δολαρίων με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου για την προμήθεια drones στην Ουκρανία, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης σύγκρουσης με τη Ρωσία και της αυξανόμενης αστάθειας στη Μέση Ανατολή.
Παρά την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων, οι επενδύσεις στην αμυντική τεχνολογία στην Ευρώπη δεν ακολουθούν τον ίδιο ρυθμό με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Crunchbase, οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην αμυντική τεχνολογία έφτασαν το 2024 το νέο υψηλό των 626 εκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως μέσω venture capital. Ωστόσο το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1/5 των σχεδόν 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων που επενδύθηκαν παγκοσμίως σε αμυντικές startups και είναι μικρότερο από τα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια που κατευθύνθηκαν σε αμερικανικές εταιρείες του κλάδου.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ευρωπαϊκών επενδύσεων κατευθύνθηκε σε μία μόνο startup, την Helsing, η οποία κατάφερε να συγκεντρώσει 489 εκατομμύρια δολάρια σε έναν γύρο χρηματοδότησης που αποτίμησε την εταιρεία σε 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η γερμανική startup αναπτύσσει λογισμικό που ενισχύει τις δυνατότητες των όπλων σε drones και μαχητικά τζετ, ενώ παράλληλα βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων στο πεδίο της μάχης.
Αμερικανική κυριαρχία
Ο γύρος χρηματοδότησης της Helsing αποτελεί, ταυτόχρονα, τον μοναδικό γύρο που συγκέντρωσε πάνω από 80 εκατομμύρια δολάρια για μια startup αμυντικής τεχνολογίας με έδρα την Ευρώπη. Στην επόμενη θέση βρίσκεται η startup τεχνολογίας αεροδιαστημικής και άμυνας The Tekever Group, η οποία σήκωσε σε έναν γύρο Series B το ποσό των 75 εκατ. δολ., και η γερμανική εταιρεία FibreCoat, η οποία αναπτύσσει θερμοπλαστικές ίνες και άντλησε πέρυσι 21 εκατ. δολ., επίσης σε έναν γύρο Series B.
Αυτό το επίπεδο διαφέρει σημαντικά από τα ποσά που συγκέντρωσαν οι αμερικανικές startups στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Crunchbase, το 2024 οι ΗΠΑ ολοκλήρωσαν 67 συμφωνίες, με τη συνολική χρηματοδότηση να ανέρχεται στα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ 14 συμφωνίες ξεπέρασαν τα 140 εκατομμύρια δολάρια.
Ενδεικτικά, ανάμεσα σε αυτές τις συμφωνίες ξεχωρίζουν μεγάλοι γύροι χρηματοδότησης, όπως τα 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια της Anduril Industries, που αντλήθηκε σε έναν γύρο Series F, τα 175 εκατομμύρια δολάρια της Saronic του Ντίνου Μαυρούκα, σε έναν γύρο Series B που αποτίμησε την εταιρεία σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια, και τα 145 εκατομμύρια δολάρια της Chaos Industries, στο πλαίσιο ενός γύρου Series B.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική
Μπροστά σε αυτή την πρόκληση και εν μέσω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις Βρυξέλλες τη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα 2030, που καθορίζει στρατηγικούς στόχους για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης έως το 2030. Το έγγραφο αυτό λειτουργεί συμπληρωματικά με το σχέδιο ReArm Europe, το οποίο στοχεύει στην κινητοποίηση έως 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη βελτίωση της αμυντικής υποδομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει την ανάγκη για επένδυση σε τεχνολογίες αιχμής και για ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας μέσω καινοτόμων λύσεων. Η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οικοσυστήματος αμυντικών τεχνολογιών αναδεικνύεται ως βασικός στόχος, στον οποίο οι startups αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη υστερεί σε σχέση με τις ΗΠΑ, οι δυνατότητές της για ανάπτυξη είναι σημαντικές. Το 2023 το NATO Innovation Fund ξεκίνησε τις πρώτες του επενδύσεις, στηρίζοντας μερικές από τις πλέον καινοτόμες ευρωπαϊκές startups. Η στροφή προς την ενίσχυση της αμυντικής αυτονομίας και της ανθεκτικότητας, σε συνδυασμό με το νέο στρατηγικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανοίγει τον δρόμο για ένα νέο οικοσύστημα, όπου η εστίαση σε καινοτόμες τεχνολογίες και λύσεις, καθώς και η ενίσχυση των αμυντικών startups θα προσφέρουν νέες ευκαιρίες για ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Ελλάδα
Στην Ελλάδα οι ενδιαφερόμενοι φορείς και επιχειρηματίες του κλάδου της αμυντικής βιομηχανίας έχουν αναδείξει το τελευταίο διάστημα τόσο τις προκλήσεις όσο και τις μεγάλες δυνατότητες που διαθέτει η εγχώρια αγορά. Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) χαιρέτισε την πρωτοβουλία του υπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Νίκου Δένδια, για την αποστολή επιστολής στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) του ΥΠΕΘΑ, ζητώντας την καθιέρωση ποσοστού 25% ελληνικής συμμετοχής σε όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας.
Ο Τάσος Ροζολής, πρόεδρος του ΣΕΚΠΥ, ανέφερε πρόσφατα ότι σήμερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περίπου 400 οντότητες –εταιρείες, ερευνητικά κέντρα, startups και τμήματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων– οι οποίες εξειδικεύονται στην αμυντική τεχνολογία. Ο κλάδος απασχολεί άνω των 15.000 ατόμων και παράγει κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτές τις οντότητες, περίπου 100 ήδη συμμετέχουν σε προγράμματα του European Defence Fund (EDF). Η Ελλάδα, ανάλογα με τον πληθυσμό της, είναι πρώτη σε συμμετοχές σε προγράμματα και σε κατακυρώσεις προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ φέτος η χώρα συμμετέχει στο 57% των προγραμμάτων.
Ένα επιπλέον σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της δυναμικής στην Ελλάδα είναι το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), το οποίο λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ των νεοφυών επιχειρήσεων και των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Το ΕΛΚΑΚ έχει ήδη ανακοινώσει τέσσερις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, σε τομείς όπως τα μη επανδρωμένα θαλάσσια σκάφη (USV), τα αεροσκάφη UAV, τα συστήματα διοίκησης και ελέγχου, καθώς και τα συστήματα διαχείρισης ενέργειας.
Αυτά τα βήματα δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αμυντική καινοτομία, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και παγκοσμίως.
