του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Η Ελλάδα επανεκκινεί τη ναυπηγική της βιομηχανία με φόντο τη σχεδίαση και παραγωγή ενός Εθνικού Πλοίου, σε μια προσπάθεια που ξεπερνά τη στενή στρατιωτική στόχευση. Πρόκειται για μια στρατηγική ανασύνταξη με διπλό πυρήνα: την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και την αναβάθμιση της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας.
Εθνικό Πλοίο – εργαλείο επιχειρησιακής και γεωπολιτικής ενίσχυσης
Η πρόταση για την κατασκευή ενός Εθνικού Πλοίου τύπου κανονιοφόρου (OPV), σχεδιασμένου και κατασκευασμένου εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή στην αμυντική στρατηγική της χώρας. Δεν πρόκειται απλώς για την παραγωγή ενός νέου πλοίου, αλλά για την οικοδόμηση μιας εθνικής αμυντικής ικανότητας, βασισμένης σε εγχώρια τεχνογνωσία.
Ο Πάνος Ξενοκώστας, πρόεδρος της ONEX (Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου) και της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων, μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών υπογράμμισε την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού φορέα με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, ο οποίος θα διαπραγματεύεται από κοινού με το Πολεμικό Ναυτικό.
Η πρόταση αυτή φαίνεται να αντιμετωπίζεται θετικά από τον αντιπρόεδρο των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, ο οποίος από την πλευρά του έθεσε ως προτεραιότητα τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Η στρατηγική σημασία είναι ξεκάθαρη: η Ελλάδα χρειάζεται να θωρακίσει τις ναυτικές της δυνατότητες στην Ανατολική Μεσόγειο με ευέλικτα, οικονομικά και αξιόπιστα σκάφη. Το Εθνικό Πλοίο φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό, αντλώντας από την επιτυχημένη παράδοση ελληνικών ναυπηγήσεων, όπως τα αρματαγωγά "Λέσβος" και οι κανονιοφόροι "Μαχητής".
Παράλληλα, η προοπτική αυτή λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι στην τουρκική ναυπηγική δραστηριότητα, που έχει αποκτήσει δυναμική παρουσία σε στρατιωτικά και μη πλοία, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι η εθνική άμυνα της Ελλάδας δεν μπορεί να εξαρτάται από γεωπολιτικά αστάθμητους παράγοντες. Το Εθνικό Πλοίο δεν είναι απλώς ένα οπλικό σύστημα – είναι εργαλείο αυτονομίας, κυριαρχίας και τεχνολογικής ανεξαρτησίας.
Εμπορική ναυτιλία: Η απουσία εγχώριας ναυπηγικής είναι εθνικό έλλειμμα
Στον αντίποδα της ενίσχυσης της εθνικής άμυνας της χώρας βρίσκει κανείς τη ναυτιλία των Ελλήνων, την ισχυρότερη ναυτιλιακή δύναμη του πλανήτη σε όρους μεταφορικής ικανότητας και συνολικής χωρητικότητας, αλλά ουσιαστικά χωρίς ναυπηγεία. Πρόκειται για ένα παράδοξο που η ελληνική Πολιτεία καλείται επιτέλους να διορθώσει. Η απουσία εθνικής ναυπηγικής υποδομής αφήνει τη χώρα ευάλωτη, όχι μόνο σε γεωπολιτικό επίπεδο, αλλά και σε κρίσιμους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας και της τεχνολογικής εξέλιξης.
Η ONEX, έχοντας επενδύσει πάνω από 130 εκατ. ευρώ στα Ναυπηγεία Σύρου και Ελευσίνας, δείχνει ότι η εγχώρια παραγωγή είναι βιώσιμη. Τα ναυπηγεία μπορούν να λειτουργήσουν ως κόμβοι καινοτομίας και υποστήριξης του στόλου, μειώνοντας τον χρόνο επισκευών και παρέχοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μια βιομηχανία που κινείται με ταχύτητα.
Η στρατηγική ανάπτυξη ναυπηγείων που να εξυπηρετούν εμπορικά πλοία, LNG carriers, πλοία πράσινης ενέργειας και νέες τεχνολογίες πρόωσης δεν είναι πολυτέλεια. Είναι επιτακτική ανάγκη. Οι επενδύσεις στη ναυπηγική ενδυναμώνουν το συνολικό θαλάσσιο οικοσύστημα της χώρας, από τους νηογνώμονες μέχρι τις τεχνικές σχολές και τα ναυπηγοεπισκευαστικά cluster.
Επιπλέον, μια ισχυρή ελληνική ναυπηγική βάση αποτελεί εργαλείο οικονομικής διπλωματίας. Μπορεί να προσελκύσει διεθνείς ναυτιλιακές εταιρείες, να ενισχύσει και να μετατρέψει την Ελλάδα από "θαλάσσιο πέρασμα" σε "ναυπηγικό κόμβο".
Ανάγκη για πολιτική βούληση και μακρόπνοο σχεδιασμό
Τόσο το Εθνικό Πλοίο όσο και η ευρύτερη ναυπηγική αναγέννηση δεν θα εξαρτηθούν μόνο από την τεχνική αρτιότητα ή την επιχειρησιακή επάρκεια. Θα κριθούν κυρίως από τη διάρκεια και τη συνέπεια των θεσμικών επιλογών. Πολιτική βούληση, σταθερό νομικό πλαίσιο, φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα, στρατηγικές συνεργασίες με πανεπιστήμια και βιομηχανία: όλα είναι προϋποθέσεις για να σταματήσει η Ελλάδα να είναι μόνο ναυτιλιακή δύναμη και να γίνει παραγωγική ναυτική δύναμη. Η εθνική ναυπηγική βιομηχανία δεν είναι απλώς ένα σχέδιο. Είναι στοίχημα επιβίωσης και αναβάθμισης για το μέλλον της χώρας σε μια γεωπολιτικά ταραχώδη θάλασσα.
Ευρωπαϊκή ναυπηγική βιομηχανία: Η ευκαιρία της Ελλάδας να ηγηθεί
Όπως είναι ήδη γνωστό, εδώ και αρκετό καιρό στους κόλπους της Ε.Ε. βρίσκεται σε εξέλιξη μια ευρεία συζήτηση για την ανασυγκρότηση της ναυπηγικής βιομηχανίας στο πλαίσιο των προτάσεων Ντράγκι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα μετά τις πιέσεις που προκάλεσαν η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι διαταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, στρέφεται πλέον συστημικά προς την ενίσχυση της στρατηγικής της αυτονομίας – με τη ναυπηγική στον πυρήνα αυτής της προσπάθειας.
Πρωτοβουλίες όπως το "Naviris" (κοινό σχήμα Ιταλίας-Γαλλίας), τα σχέδια της Γερμανίας για αναδιάρθρωση των κρατικών της ναυπηγείων, αλλά και το αυξανόμενο ενδιαφέρον σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης για πράσινες τεχνολογίες πρόωσης, φανερώνουν μια πανευρωπαϊκή δυναμική αναγέννησης. Η Ευρώπη συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να εξαρτάται από την Ασία για τη ναυπήγηση και συντήρηση κρίσιμων πλοίων – εμπορικών και στρατιωτικών.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα έχει μοναδική θέση, καθώς:
- Διαθέτει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, με ναυτιλιακές εταιρείες που ελέγχουν πάνω από το 59% της ναυτιλίας της Ε.Ε.
- Έχει γεωγραφικό πλεονέκτημα στην Ανατολική Μεσόγειο, δίπλα σε σημαντικούς θαλάσσιους διαδρόμους.
- Κατέχει τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό με παγκόσμια αναγνώριση στον τομέα της ναυτιλίας.
Αυτό που της λείπει –και που μπορεί τώρα να ανακτηθεί– είναι η ναυπηγική ισχύς. Η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε ευρωπαϊκό ναυπηγικό κόμβο με εξειδίκευση στην εμπορική, στρατιωτική και ενεργειακή ναυτιλία. Με σωστή στρατηγική και στήριξη από τα κοινοτικά εργαλεία, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, η Πράσινη Συμφωνία και το Resilience and Recovery Fund, τα ελληνικά ναυπηγεία μπορούν να προσελκύσουν έργα, τεχνολογίες και επενδύσεις πανευρωπαϊκής εμβέλειας.
Ήδη στελέχη της ONEX και άλλων φορέων έχουν αναπτύξει διπλωματική κινητικότητα στις Βρυξέλλες, επιχειρώντας να καταδείξουν ότι η ναυπηγική παραγωγή στην Ελλάδα δεν εξυπηρετεί μόνο εθνικούς στόχους, αλλά προσφέρει και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Όπως σημειώνει πηγή με γνώση των συζητήσεων: "Η Ευρώπη αναζητά εταίρους για μια νέα ναυπηγική στρατηγική. Η Ελλάδα έχει τις θάλασσες, τον στόλο και τώρα έχει ξανά και τις υποδομές. Η στιγμή είναι τώρα".
Η πρόκληση είναι ξεκάθαρη: να μην περιοριστεί η χώρα σε έναν παθητικό ρόλο "ιδιοκτήτη πλοίων", αλλά να αναδειχθεί σε παραγωγικό ηγέτη μέσα σε μια Ευρώπη που αλλάζει.
Διαβάστε ακόμη:
