Του Justin Birnbaum
Βρισκόμαστε στο 2019. Ο Ρότζερ Φέντερερ στέκεται στο κεντρικό γήπεδο τένις της Βασιλείας της Ελβετίας, με χρυσά κομφετί να πέφτουν βροχή από ψηλά και δάκρυα να κυλούν στο πρόσωπό του. Η συγκίνηση αυτή ήταν ομολογουμένως δικαιολογημένη, μετά από τη νίκη στον τελικό του τουρνουά της γενέτειράς του, του Swiss Indoors, όπου κάποτε είχε υπηρετήσει ως ball boy. Αλλά φάνηκε επίσης να αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι, στην ηλικία των 38 ετών, ίσως να μην έχει ξανά πολλές παρόμοιες στιγμές ως επαγγελματίας τενίστας.
Στην πραγματικότητα, αυτό το τρόπαιο αποδείχθηκε ότι ήταν το τελευταίο που θα σήκωνε ποτέ ο Φέντερερ, με τους τραυματισμούς να περιορίζουν σημαντικά τα τρία τελευταία του χρόνια στο ATP Tour πριν κρεμάσει οριστικά τη ρακέτα του τον Σεπτέμβριο του 2022. Αλλά παρόλο που ο 44χρονος πλέον Φέντερερ δεν πρόσθεσε άλλο μετάλλιο σε μια συλλογή που περιλαμβάνει 20 τίτλους Grand Slam και δύο Ολυμπιακά μετάλλια, παρέμεινε ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης του τένις μέχρι τέλους - και μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Τώρα, το Forbes εκτιμά ότι ο Φέντερερ είναι πλέον δισεκατομμυριούχος, με καθαρή αξία 1,1 δισεκατομμυρίου δολαρίων χάρη εν μέρει στο σημαντικό μειοψηφικό μερίδιο που κατέχει στην εισηγμένη ελβετική μάρκα παπουτσιών και ενδυμάτων On.
Ο Φέντερερ, του οποίου ο Ελβετός πατέρας, και η μητέρα του, που μεγάλωσε στη Νότια Αφρική, εργάζονταν αμφότεροι σε φαρμακευτική εταιρεία, άρχισε να παίζει τένις σε ηλικία 3 ετών. Έγινε ο κορυφαίος νεαρός παίκτης στον κόσμο και, αφού ξεκίνησε να παίζει επαγγελματικά το 1998, έκανε την επανάστασή του το 2003, κατακτώντας τον τίτλο στο μονό στο Wimbledon. Κατά τη διάρκεια της 24χρονης καριέρας του στο ATP Tour, ο Φέντερερ παρέμεινε επί 310 εβδομάδες στο βάθρο του κορυφαίου παίκτη στο μονό ανδρών και κέρδισε 103 τουρνουά, ενώ εισέπραξε σχεδόν 131 εκατομμύρια δολάρια σε χρηματικά έπαθλα - η τρίτη καλύτερη συνολική επίδοση στην ιστορία του αθλήματος, πίσω μόνο από τους αντιπάλους του Νόβακ Τζόκοβιτς (189 εκατομμύρια δολάρια) και Ραφαέλ Ναδάλ (135 εκατομμύρια δολάρια).
Ο Φέντερερ ήταν ακόμη πιο επιτυχημένος εκτός γηπέδου, εισπράττοντας περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια (προ φόρων και αμοιβών ατζέντηδων) από διαφημίσεις, εμφανίσεις και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της καριέρας του στο τένις, ποσό υπερδιπλάσιο από αυτό που έχει εισπράξει ο Τζόκοβιτς ή ο Ναδάλ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Forbes. Με ένα απαράμιλλο χαρτοφυλάκιο χορηγών που περιελάμβανε αρκετές μάρκες που έμειναν μαζί του για περισσότερο από μια δεκαετία, ο Φέντερερ ήταν ο πιο ακριβοπληρωμένος τενίστας στον κόσμο για 16 συνεχόμενα χρόνια και το 2020 ηγήθηκε όλων των αθλημάτων με εκτιμώμενα 106,3 εκατομμύρια δολάρια σε συνολικά κέρδη προ φόρων.
Ο Φέντερερ είναι ένας από τους μόλις επτά αθλητές που έχουν ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο σε εισόδημα προ φόρων στην καριέρα τους, ενώ ήταν ενεργοί στο άθλημά τους, μαζί με τον επιθετικό των Λος Άντζελες Λέικερς Λεμπρόν Τζέιμς, τους γκολφέρ Τάιγκερ Γουντς και Φιλ Μίκελσον, τους ποδοσφαιριστές Κριστιάνο Ρονάλντο και Λιονέλ Μέσι και τον πυγμάχο Φλόιντ Μεϊγουέδερ.
Τώρα, ως δισεκατομμυριούχος, ο Φέντερερ ανήκει σε μια εξίσου κλειστή ομάδα, καθώς είναι μόλις ο έβδομος αθλητής υψηλού επιπέδου που εντάσσεται στο "three-comma club" (το κλαμπ των δισεκατομμυριούχων). Ο πρώτος ήταν ένας άλλος τενίστας, ο Ιόν Τσιριάκ, ο οποίος κέρδισε το 1970 το πρωτάθλημα διπλού ανδρών του Γαλλικού Open και έπαιξε επίσης χόκεϊ για την πατρίδα του, τη Ρουμανία, στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964. Ο Τσιριάκ, ο οποίος στράφηκε στις επενδύσεις μετά την πτώση του κομμουνισμού, μπήκε στον κατάλογο των δισεκατομμυριούχων το 2007 και έχει εκτιμώμενη καθαρή αξία 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με συμφέροντα σε ακίνητα, αντιπροσωπείες αυτοκινήτων και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
Ακολούθησε το 2014 ο Μάικλ Τζόρνταν, μέλος του Hall of Famer του μπάσκετ -με εκτιμώμενη αξία 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων- και αργότερα ο κορυφαίος παίκτης των Λέικερς Μάτζικ Τζόνσον, με εκτιμώμενη αξία 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων, και ο πρώην παίκτης των Μιλγουόκι Μπακς Τζούνιορ Μπρίτζμαν, του οποίοι η περιουσία ανερχόταν σε 1,4 δισ. δολαρία όταν πέθανε τον Μάρτιο. Ο Τζέιμς (εκτιμώμενη αξία 1,2 δισ. δολάρια) και ο Γουντς (1,3 δισ. δολάρια) είναι οι μόνοι αθλητές που έχουν μπει στο κλαμπ των δισεκατομμυριούχων ενώ εξακολουθούν να είναι ενεργοί στο άθλημά τους.
Η επιχειρηματική επιτυχία του Φέντερερ ξεκινά με το μάρκετινγκ. Ένας προσεκτικά καλλιεργημένος, σταθερός αριθμός χορηγών που περιλαμβάνει εδώ και πολύ καιρό τις Lindt, Mercedes-Benz, Rolex και Moët & Chandon, συνέδεσε το όνομά του με αυτό της πολυτέλειας, σε συνδυασμό με το κομψό στυλ του στο τένις και την άψογη φήμη του.
"Μεταξύ του χαρακτήρα του και της συμπάθειας που εμπνέει, αυτό είναι ένα μεγάλο πράγμα", αναφέρει η Λίσα Ντέλπι Νεϊρότι, διευθύντρια του προγράμματος Sport Management στο Πανεπιστήμιο George Washington. "Μπορεί να είσαι σπουδαίος αθλητής στο γήπεδο, αλλά να μην σε συμπαθούν όλοι. Είναι κάπως ευγενής. Έχει καλή εμφάνιση. Είναι εκλεπτυσμένος και τα brands του το αντανακλούν αυτό".
Ο Φέντερερ εκμεταλλεύτηκε αυτή τη γοητεία το 2018, όταν άφησε τη Nike -η οποία του είχε καταβάλει περίπου 150 εκατομμύρια δολάρια για δύο δεκαετίες- για να υπογράψει 10ετή συμφωνία με την ιαπωνική Uniqlo έναντι 300 εκατομμυρίων δολαρίων. Και επειδή η Uniqlo δεν κατασκευάζει υποδήματα τένις -αφήνοντας ανοιχτή μια κατηγορία χορηγών που η Nike θα είχε μπλοκάρει ως ζήτημα αποκλειστικότητας- ο Φέντερερ μπόρεσε στη συνέχεια να εκμεταλλευτεί μια ακόμη πιο προσοδοφόρα ευκαιρία με την On που εδρεύει στη Ζυρίχη.
Ο Φέντερερ έμαθε για πρώτη φορά για την εταιρεία όταν η σύζυγός του άρχισε να φοράει τα αθλητικά της παπούτσια και σύντομα επικοινώνησε με τους ιδρυτές της On, Ντέιβιντ Άλεμαν, Ολιβιέ Μπερνάρ και Κασπάρ Κοπέτι. Το 2019, ο Φέντερερ ανέλαβε μετοχική συμμετοχή στην ανερχόμενη επιχείρηση, η οποία εκείνη την εποχή επικεντρωνόταν σε παπούτσια για τρέξιμο.
Δεν αρκέστηκε στο να είναι παθητικός επενδυτής, αλλά συμφώνησε να βοηθήσει την εταιρεία να αναπτύξει ένα παπούτσι τένις για το γήπεδο και μια σειρά ρούχων lifestyle. Το στοίχημα απέδωσε σε μόλις δύο χρόνια, καθώς η On εισήχθη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το 2021, με τον Φέντερερ να κατέχει μερίδιο που εκτιμάται σε περίπου 3%. Η εταιρεία έχει σήμερα κεφαλαιοποίηση σχεδόν 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων και οι μετοχές της έχουν αυξηθεί κατά 86% από την τιμή της αρχικής δημόσιας εγγραφής, με το κεφάλαιο του Φέντερερ να ξεπερνά τα 375 εκατ. δολάρια.
"Ο Ρότζερ ήταν ο επιταχυντής", δήλωσε στο Forbes το 2023 ο Μαρκ Μάουερ, τότε συνδιευθύνων σύμβουλος της On. "Βασικά θέλαμε να ανοίξουμε την πόρτα και ήμασταν ξεκάθαροι ότι το τένις είναι το επόμενο άθλημα. Ήμασταν πολύ τυχεροί που ο Ρότζερ ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα μαζί μας".
Ο Φέντερερ έχει σημειώσει εντυπωσιακές αποδόσεις και με κάποιες άλλες επενδύσεις του. Το 2013, ίδρυσε την εταιρεία διαχείρισης Team8 μαζί με τον ατζέντη του, Τόνι Γκόντσικ, και τέσσερα χρόνια αργότερα, δημιούργησαν το Laver Cup, ένα ετήσιο ομαδικό τουρνουά τένις που φέρνει αντιμέτωπους έξι Ευρωπαίους με έξι παίκτες από τον υπόλοιπο κόσμο. Η διοργάνωση, η οποία αποτελεί πλέον εγκεκριμένο σταθμό του ATP Tour και αποτελεί σταθερό πόλο έλξης για μεγάλα ταλέντα, είναι σταθερά κερδοφόρα -με εξαίρεση το 2023, όταν έγιναν βελτιώσεις στις υποδομές- σύμφωνα με το Sports Business Journal. Το φετινό Laver Cup, που έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Σαν Φρανσίσκο τον Σεπτέμβριο, αναμένεται να ξεπεράσει τα 20 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα από χορηγίες και εισιτήρια/φιλοξενία.
Ο Φέντερερ μπορεί να ετοιμάζει άλλη ακόμη επιτυχία. Το 2021, συμμετείχε σε γύρο χρηματοδότησης 235 εκατομμυρίων δολαρίων για την NotCo, μια χιλιανή εταιρεία που αναπτύσσει τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Η άντληση κεφαλαίων, στην οποία συμμετείχαν και άλλοι διάσημοι επενδυτές, όπως ο οδηγός της Φόρμουλα 1 Λιούις Χάμιλτον και ο ντράμερ Questlove, αποτίμησε την αξία της startup σε 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια. Ένα χρόνο αργότερα, η NotCo συγκέντρωσε άλλα 70 εκατ. δολάρια, καθώς ξεκίνησε μια μονάδα B2B για την άδεια χρήσης των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης της σε άλλους κατασκευαστές τροφίμων.
Αλλά ο Φέντερερ έχει την πολυτέλεια να είναι υπομονετικός με τις μετοχές του, καθώς συνεχίζει να έχει σχέσεις με περισσότερους από δώδεκα συνεργάτες από την εποχή που έπαιζε, μεταξύ των οποίων ο φορέας εκμετάλλευσης ιδιωτικών αεροσκαφών NetJets, η μάρκα γυαλιών Oliver Peoples και η τράπεζα UBS (η οποία εξαγόρασε τον χορηγό του Credit Suisse το 2023). Για τους διαφημιστές, ο Φέντερερ παραμένει πιο δημοφιλής από σχεδόν οποιονδήποτε άλλον τενίστα, με 43,5 εκατομμύρια ακολούθους στο Facebook, το Instagram και το X (πρώην Twitter) - στη δεύτερη θέση μετά τους 51,6 εκατ. ακολούθους του Ραφαέλ Ναδάλ, σύμφωνα με την εταιρεία μάρκετινγκ Two Circles. Εν τω μεταξύ, ο Φέντερερ έχει ποσοστό αλληλεπίδρασης (engagement rate) 2,3% σε αυτές τις πλατφόρμες τα τελευταία τρία χρόνια, σχεδόν διπλάσιο από το 1,2% του Τζόκοβιτς και υπερτετραπλάσιο από το 0,5% του Ναδάλ.
"Νομίζω ότι έχει διάρκεια", αναφέρει η Νεϊρότι για την αξία του Φέντερερ. "Νομίζω ότι θα μπορέσει να το διατηρήσει".
