Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Στις 28 Νοεμβρίου σημειώθηκε μια ιστορική στιγμή για την Ελλάδα, καθώς πέντε ελληνικοί δορυφόροι εκτοξεύθηκαν και βρίσκονται πλέον σε τροχιά γύρω από τη Γη, στο πλαίσιο του "Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων”. Δύο από αυτούς τους δορυφόρους ανήκουν στην ICEYE, φινλανδική εταιρεία ανάπτυξης δορυφορικών συστημάτων SAR, η οποία πλέον διαθέτει σημαντική παρουσία στην Ελλάδα.
Την Παρασκευή, η ICEYE ανακοίνωσε μάλιστα νέα χρηματοδότηση ύψους 200 εκατ. ευρώ, αποτιμώντας την εταιρεία στα 2,4 δισ. ευρώ. Ο επικεφαλής της ICEYE Hellas, Βασίλης Χαλουλάκος, μιλά στο Capital.gr και το Forbes Greece για τη διαδρομή της εταιρείας, την παρουσία της στην Ελλάδα και τα επόμενα σχέδια.
Η πρώτη εικόνα και το "παγόβουνο”
Η ICEYE ιδρύθηκε πριν από 11 χρόνια στη Φινλανδία ως spin-off του Πανεπιστημίου Aalto, με αρχικό στόχο την περιβαλλοντική παρατήρηση και την ανάπτυξη μικροδορυφόρων που θα συλλέγουν δεδομένα για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και την παρακολούθηση του περιβάλλοντος. Όπως εξηγεί ο κ. Χαλουλάκος, "η πρώτη εικόνα που λήφθηκε από τον πρώτο δορυφόρο ήταν πάνω από τον Βόρειο Πόλο: ένα παγόβουνο. Από εκεί προέρχεται και το όνομα της εταιρείας”.
"Βλέπει” όταν οι άλλοι δορυφόροι είναι… τυφλοί
Η ICEYE σχεδιάζει, κατασκευάζει και εκτοξεύει μικροδορυφόρους ραντάρ βάρους 100–200 κιλών, εξοπλισμένους με τεχνολογία Synthetic Aperture Radar (SAR). Σε αντίθεση με τους οπτικούς δορυφόρους, που "τυφλώνονται” τη νύχτα ή υπό συννεφιά, οι δορυφόροι της ICEYE μπορούν να βλέπουν στο σκοτάδι και να διαπερνούν σύννεφα, καπνό, σκόνη και κακοκαιρία.
Ο επικεφαλής της ICEYE Hellas, Βασίλης Χαλουλάκος, τονίζει ότι η τεχνολογία SAR καθιστά τους δορυφόρους εξαιρετικά χρήσιμους για τη διαχείριση φυσικών καταστροφών, όπως πυρκαγιές και πλημμύρες, την περιβαλλοντική επιτήρηση, την επιτήρηση συνόρων και αμυντικές επιχειρήσεις.
62 δορυφόροι σε τροχιά
Με 62 επιχειρησιακούς SAR δορυφόρους ήδη σε τροχιά, η ICEYE διαθέτει τον μεγαλύτερο αστερισμό SAR στον κόσμο. Αυτό επιτρέπει επαναλαμβανόμενες λήψεις του ίδιου σημείου μέσα στην ίδια μέρα, προσφέροντας στρατηγικό και τακτικό πλεονέκτημα στους πελάτες της. Όπως εξηγεί ο κ. Χαλουλάκος, ο μεγάλος αριθμός δορυφόρων αυξάνει το "revisit rate” - την ικανότητα να επισκέπτονται ξανά το ίδιο σημείο πολλές φορές ημερησίως και να παρέχουν επαναληπτικές λήψεις από τα σημεία που ενδιαφέρουν.
Γραφεία σε 10 χώρες και 1.000 εργαζόμενοι
Αν και η ICEYE ξεκίνησε ως εταιρεία περιβαλλοντικής παρακολούθησης, οι γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν μετατοπίσει τις προτεραιότητες της αγοράς. Σήμερα, η μεγαλύτερη ζήτηση αφορά τομείς όπως η άμυνα και η ασφάλεια. Η εταιρεία συνεργάζεται ήδη με κυβερνήσεις σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Πολωνία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Βραζιλία και φυσικά στην Ελλάδα.
Παρότι η διαστημική βιομηχανία παραμένει κατά κύριο λόγο B2G (business-to-government), η ICEYE εξυπηρετεί πλέον και μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, ναυτιλιακές και ασφαλιστικές. Όπως αναφέρει ο Βασίλης Χαλουλάκος, "η πολύ μεγάλη πλειοψηφία της πελατειακής βάσης είναι κυβερνήσεις και κρατικοί οργανισμοί. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε και μεγάλες ασφαλιστικές και ναυτιλιακές εταιρείες ως πελάτες”.
Παγκοσμίως, η ICEYE απασχολεί 1.000 εργαζομένους και διαθέτει γραφεία σε 10 χώρες.
Η ελληνική παρουσία και "made in Greece” δορυφόροι
Η ICEYE δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από τον Νοέμβριο του 2024, και η επιλογή της χώρας δεν ήταν τυχαία. Όπως εξηγεί ο Βασίλης Χαλουλάκος, καθοριστικό ρόλο έπαιξαν τρεις παράγοντες: η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προωθήσει την εθνική κυριαρχία στο διάστημα, η ταχύτητα με την οποία το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης διέθεσε χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και, φυσικά, το υψηλό τεχνικό ταλέντο της χώρας.
Στην Ελλάδα δεν περιορίστηκαν σε ένα απλό γραφείο: Δημιούργησαν μια πλήρη μονάδα παραγωγής, όπου συναρμολογούνται κρίσιμα υποσυστήματα που ενσωματώνονται σε δορυφόρους του παγκόσμιου στόλου της εταιρείας.
Η ελληνική ομάδα αριθμεί σήμερα 15 άτομα και περιλαμβάνει μηχανικούς, software developers, program managers και ομάδες operation που χειρίζονται δορυφόρους και επικοινωνούν με πελάτες. Το σχέδιο προβλέπει τον διπλασιασμό της ομάδας μέσα στο επόμενο εξάμηνο.
Η Ελλάδα έχει εξελιχθεί στη δεύτερη ενεργή μονάδα παραγωγής της ICEYE στην Ευρώπη, μετά τη Φινλανδία, και φιλοδοξεί να γίνει στρατηγικός κόμβος για την Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Τα υποσυστήματα που παράγονται εδώ ενσωματώνονται σε δορυφόρους παγκοσμίως.
Ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής μέσα στο 2026
Ο στόχος για το 2026 είναι η δημιουργία ολοκληρωμένης γραμμής παραγωγής δορυφόρων στη χώρα: "Ο δορυφόρος θα φτιάχνεται εδώ, από την αρχή μέχρι το τέλος, για τον παγκόσμιο στόλο”, τονίζει ο κ. Χαλουλάκος.
Παράλληλα, η ICEYE σχεδιάζει να φέρει σημαντικά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα, διευρύνοντας τις δυνατότητες παρατήρησης της Γης πέρα από την τεχνολογία SAR, με νέους αισθητήρες και καινοτόμες τεχνολογίες. Αυτή η επέκταση θα δημιουργήσει επιπλέον θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδίου μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.
Σήμερα η εταιρεία παράγει περίπου 25 δορυφόρους το χρόνο και σχεδιάζει τον διπλασιασμό της παραγωγής τα επόμενα χρόνια. Η ελληνική μονάδα εντάσσεται σε αυτό το παραγωγικό σχέδιο και θα αναβαθμιστεί ώστε να υποστηρίξει περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη — όχι μόνο σε τεχνολογίες SAR αλλά και σε άλλους αισθητήρες παρατήρησης της Γης. Επιπλέον, υλοποιούνται συνεχείς επενδύσεις για την αναβάθμιση και επέκταση των εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, ενόψει της αναμενόμενης αύξησης της παραγωγής.
Η εκτόξευση δύο δορυφόρων
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων, με συνολικό προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ, προβλέπει την εκτόξευση συνολικά 13 επιχειρησιακών δορυφόρων: δύο δορυφόρων ραντάρ (σ.σ. της ICEYE), επτά οπτικών και τεσσάρων θερμικών.
Μέχρι στιγμής, οι μοναδικοί επιχειρησιακοί δορυφόροι που έχουν εκτοξευθεί είναι οι δύο της ICEYE, οι οποίοι παρέχουν δεδομένα χρήσιμα για πολιτική προστασία, άμυνα και ασφάλεια. Στην εκτόξευση της 28ης Νοεμβρίου περιλαμβάνονταν επίσης τρεις πειραματικοί και ερευνητικοί μικροδορυφόροι τεχνολογικής επίδειξης, που αναπτύχθηκαν από τη Libre Space Foundation και την PRISMA Electronics.
Νέα χρηματοδότηση 200 εκατ. ευρώ
Η ICEYE εξασφάλισε νέα χρηματοδότηση ύψους 200 εκατ. ευρώ, αποτιμώντας την εταιρεία στα 2,4 δισ. ευρώ (2,8 δισ. δολάρια). Του γύρου Series E ηγήθηκε η General Catalyst, με σημαντική πανευρωπαϊκή συμμετοχή, μεταξύ άλλων από την A.P. Moller Holding στη Δανία, την Bpifrance στη Γαλλία, τη Vinci (BGK Group) και το RiO Family Office στην Πολωνία, καθώς και από Φινλανδούς επενδυτές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία είχε προηγουμένως εξασφαλίσει περίπου 500 εκατ. ευρώ σε προηγούμενους γύρους χρηματοδότησης.
Όπως σημειώνει ο Βασίλης Χαλουλάκος, η νέα χρηματοδότηση αφορά την εταιρεία συνολικά, αλλά αναμένεται να ωφελήσει και την Ελλάδα. Τα νέα κεφάλαια προορίζονται κυρίως για την επέκταση σε νέα projects και τον εμπλουτισμό της τεχνολογίας της ICEYE.
Τα τρία "business lines” & ο "εκδημοκρατισμός” του διαστήματος
Η ICEYE λειτουργεί με τρεις βασικούς άξονες:
- Missions — Πώληση δορυφόρων
Αφορά την κατασκευή και παράδοση δορυφόρων σε κράτη ή φορείς, ώστε να αποκτούν τα δικά τους… μάτια στο διάστημα.
- Data — Πρόσβαση στα δεδομένα του αστερισμού
Οι πελάτες λαμβάνουν δεδομένα από τους δορυφόρους της ICEYE — είτε διαθέτουν δικούς τους δορυφόρους είτε όχι.
- Solutions — Ολοκληρωμένα προϊόντα ανάλυσης
Εξειδικευμένες λύσεις για φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές, που συνδυάζουν πολλαπλές πηγές δεδομένων.
Ο επικεφαλής της ICEYE Hellas εξηγεί ότι το νέο κύμα "New Space” επιτρέπει σε μικρές και μεσαίες χώρες να αποκτήσουν δικούς τους δορυφόρους, εξασφαλίζοντας αυτονομία σε κρίσιμα δεδομένα ασφαλείας και πολιτικής προστασίας. "Παραδοσιακά, το διάστημα ήταν προνόμιο των πολύ μεγάλων κρατών. Οι δορυφόροι κόστιζαν εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια, ζύγιζαν έναν τόνο και κατασκευάζονταν σε προγράμματα δεκαετίας”. Πλέον, οι δορυφόροι είναι πλέον μικρότεροι, πιο ευέλικτοι, κατασκευάζονται σε περίπου έναν χρόνο και κοστίζουν λίγες δεκάδες εκατομμύρια.
Η στρατηγική σημασία για τα κράτη έγκειται στην εθνική κυριαρχία: η πρόσβαση σε δεδομένα γίνεται αποκλειστικά από τη χώρα που διαθέτει τους δικούς της δορυφόρους. Όπως σημειώνει ο κ. Χαλουλάκος, "όταν μια χώρα έχει τους δικούς της δορυφόρους, δεν εξαρτάται από κανέναν για να της δώσει δεδομένα. Είναι δικοί της, με τη δική της σημαία”.