Του Panos Mourdoukoutas
Με την πάροδο του χρόνου, η Αμερική έχει αναπτύξει και διατηρήσει ένα καλό (εάν όχι ιδανικό) μείγμα ελεύθερων αγορών και διακυβέρνησης και κάθε θεσμός αναπτύσσει τις δραστηριότητές του ανάλογα με τις ιδιότητες που τον διακρίνουν. Οι διάφοροι θεσμοί αξιοποιούν τις ελεύθερες αγορές για την κατανομή των οικονομικών πόρων προς την παραγωγή ιδιωτικών αγαθών και υπηρεσιών και η κυβέρνηση για τη δημιουργία μιας "γενικής ισότητας συνθηκών μεταξύ των ανθρώπων", όπως περιγράφεται και στη "Δημοκρατία στην Αμερική" ("Democracy in America") του Alexis De Tocqueville.
Η κυβέρνηση προστατεύει τις πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες και φροντίζει για τα "Κοινά", τους τομείς της οικονομίας όπου οι ελεύθερες αγορές είναι ανεπαρκείς ή αποτυγχάνουν παντελώς: Ο λόγος για την παροχή δημόσιων ή ημι-δημόσιων αγαθών και την προστασία του κοινού από τους υγειονομικούς, κυκλοφοριακούς, επαγγελματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Ανεξάρτητα από το πώς έφθασαν στην Αμερική, οι άνθρωποι απήλαυσαν τις οικονομικές ευκαιρίες που δημιουργήθηκαν από τις ελεύθερες αγορές, αλλά και την ποιότητα ζωής που διασφαλίζει μια δίκαιη, ειλικρινής και αποτελεσματική κυβέρνηση.
Και αυτό είναι κάτι που λείπει από άλλες χώρες, όπως είναι το Μεξικό, η Κίνα, η Ινδία.
Αρκεί μία ματιά στην πόλη Νογκάλες που χωρίζεται στα δυο από έναν φράχτη: Το βόρειο τμήμα ανήκει στις ΗΠΑ και το νότιο στο Μεξικό.
"Οι κάτοικοι του Νογκάλες της Αριζόνα και του Νογκάλες της Σονόρα έχουν τους ίδιους προγόνους, απολαμβάνουν το ίδιο φαγητό και την ίδια μουσική και - θα τολμούσα να πω - έχουν την ίδια κουλτούρα", γράφουν οι Daron Acemoglou και James A. Robinson στο "Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη" ("Why Nations Fail: The Origins Of Power, Prosperity And Poverty").
"Φυσικά", συμπληρώνουν, "υπάρχει μια πολύ απλή και προφανής εξήγηση για τη διαφορά μεταξύ των δύο μισών του Νογκάλες που πιθανώς έχετε ήδη υποθέσει: Τα ίδια τα σύνορα, τα οποία και ορίζουν τα δύο μισά - Το Νογκάλες της Αριζόνα βρίσκεται στις ΗΠΑ".
Αυτό σημαίνει ότι "οι κάτοικοί του έχουν πρόσβαση στους οικονομικούς θεσμούς των ΗΠΑ που τους επιτρέπουν να επιλέγουν ελεύθερα το επάγγελμά τους, να αποκτούν εκπαίδευση και δεξιότητας και να ενθαρρύνουν τους εργαζομένους τους να επενδύουν στις καλύτερες τεχνολογίες, παράγοντες που οδηγούν σε υψηλότερους μισθούς. Έχουν, επίσης, πρόσβαση σε πολιτικούς θεσμούς που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στη δημοκρατική διαδικασία, να εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους και να τους αντικαθιστούν εάν παρεκτρέπονται".
Συνεπώς, οι εκλεγμένοι πολιτικοί δημιουργούν μια κυβέρνηση που παρέχει "τις βασικές υπηρεσίες (από τη δημόσια υγεία και τους δρόμους μέχρι τον νόμο και την τάξη) που ζητούν οι πολίτες".
Ωστόσο, οι κάτοικοι του Νογκάλες της Σονόρα δεν είναι τόσο τυχεροί. "Ζουν σε έναν διαφορετικό κόσμο, με διαφορετικούς θεσμούς. Αυτοί οι διαφορετικοί θεσμοί δημιουργούν πολύ διαφορετικά κίνητρα για τους κατοίκους της καθεμιάς από τις δύο πλευρές του Νογκάλες και για τους επιχειρηματίες και τις επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν εκεί.
Αυτά τα κίνητρα που δημιουργούνται από τους διαφορετικούς θεσμούς των δύο διαφορετικών Νογκάλες και των πόλεων στις οποίες ανήκουν, είναι η βασική αιτία για τις διαφορές που υπάρχουν στην οικονομική ευημερία στις δύο πλευρές των συνόρων".
Το συμπέρασμα, στο οποίο καταλήγουν οι Acemoglou και Robinson: "Η ευημερία των πολιτών" χρειάζεται "θεσμούς χωρίς αποκλεισμούς που δημιουργούν έναν ενάρετο κύκλο καινοτομίας, οικονομικής επέκτασης και πλούτου για ολοένα και περισσότερους".
* Ο Panos Mourdoukoutas είναι συνεργάτης του Forbes και οι απόψεις που εκφράζει είναι προσωπικές.