Της Ξανθής Γούναρη
Αυξήσεις "φαρμάκι" στον καφέ, που έχουν φτάσει μέσα σε δύο-τρεις μήνες μέχρι και το 20%, καταγράφονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στις καφετέριες με τον ισόβιο έρωτα των Ελλήνων για το αγαπημένο ρόφημα να περνά μια νέα δοκιμασία.
Για παράδειγμα, οι τιμές στον ελληνικό και στον στιγμιαίο καφέ, οι δύο κατηγορίες που κατέχουν το 70% του όγκου πωλήσεων στο οργανωμένο λιανεμπόριο, αυξήθηκαν 14% και 11% αντίστοιχα, ενώ ο ανερχόμενος εσπρέσο -αλεσμένος και σε κάψουλες- εμφανίζει ανατιμήσεις μεσοσταθμικά στο 6%.
Συγκεκριμένα, η συσκευασία 200 γραμμαρίων του πιο γνωστού στιγμιαίου καφέ διατίθεται στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στα 9,38 ευρώ από 8,48 ευρώ τον Φεβρουάριο, ενώ η συσκευασία των 340 γραμμαρίων ελληνικού καφέ πωλείται από 7,18 έως 7,60 ευρώ όταν κόστιζε 6,30 ευρώ.
Ταυτόχρονα, από την αρχή του χρόνου και οι τιμές στον καφέ εκτός σπιτιού έχουν αρχίσει να "τσιμπάνε", με τις αυξήσεις να κυμαίνονται από 5% έως 20%, κυρίως για τον σερβιρισμένο καφέ, αλλά και για τις υπηρεσίες take away. Αν και οι περισσότεροι επιχειρηματίες στον κλάδο της καφεστίασης υποστηρίζουν ότι προσπαθούν να απορροφήσουν όποιο μέρος της αύξησης δύνανται, παραδέχονται ότι η άνοδος των τιμών στον καφέ και σε ορισμένες άλλες πρώτες ύλες δεν είναι το βασικό πρόβλημά τους όσο είναι τα υπόλοιπα λειτουργικά έξοδα, όπως το μισθολογικό κόστος, τα ενοίκια και η ενέργεια. Εξ ου και οι ανατιμήσεις στην τιμή καταναλωτή, προσθέτοντας ωστόσο ότι πρόσφατη επαναφορά του ΦΠΑ στον καφέ στην εστίαση από το 13% στο 24% και ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης Καφέ επιβαρύνει περαιτέρω τον τελικό λογαριασμό.
Το στοκάρισμα, οι προσφορές και η ιδιωτική ετικέτα
Εν μέσω "διασταυρούμενων πυρών" οι Έλληνες καταναλωτές συνεχίζουν να πίνουν φανατικά καφέ, αλλά φαίνεται ότι αρκετοί προσαρμόζουν τις επιλογές τους ανάλογα με το πορτοφόλι τους. Κάτι που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, μιας και δεν προβλέπεται αποκλιμάκωση σύντομα. Κι αυτό γιατί το εξωφρενικό ράλι στις χρηματιστηριακές τιμές του καφέ έρχεται εν μέσω ανησυχιών για τη φετινή σοδειά στη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό Arabica στον κόσμο και ενώ οι εξαγωγές από το Βιετνάμ -όπου παράγεται ο κύριος όγκος της ποικιλίας Robusta- έχουν μειωθεί κατά 18% από την αρχή του χρόνου έως τις 15 Μαρτίου σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024.
Ας σημειωθεί ότι η τιμή της ποικιλίας Arabica, που αναλογεί στο 70% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ, έφτασε σε ιστορικό υψηλό τον Φεβρουάριο του 2025, στα 440,85 δολάρια/λίβρα, ενώ από τις αρχές του 2025 έχει αυξηθεί κατά 56,78 δολάρια/λίβρα, ή 17,72%. Την ίδια ώρα, η μέση τιμή εξαγωγής του καφέ Robusta έφτασε τα 5.614 δολάρια ανά τόνο, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 73% από έτος σε έτος.
Για να αντεπεξέλθουν, λοιπόν, στις συνεχώς αυξημένες τιμές οι καταναλωτές πίνουν ολοένα και περισσότερο καφέ στο σπίτι και μόνο το 30% της κατανάλωσης γίνεται πλέον εκτός σπιτιού (σ.σ. προ COVID-19 το 60% της κατανάλωσης καφέ στην Ελλάδα γινόταν εκτός σπιτιού), κυνηγώντας προσφορές και δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης και στους φθηνότερους καφέδες ιδιωτικής ετικέτας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο εφέτος πολλοί έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τις γενναίες προσφορές που "έτρεξαν" πολυεθνικές εταιρείες στον στιγμιαίο καφέ, στον ελληνικό και στις κάψουλες εσπρέσο, στοκάροντας προϊόντα πριν τις αυξήσεις που εν πολλοίς είχαν προαναγγελθεί. Το αποτέλεσμα ήταν να συγκεντρωθεί ο τζίρος, με τους προμηθευτές να ισοφαρίσουν τη χασούρα που πιθανόν να έχουν λόγω μειωμένης ζήτησης μετά τις ανατιμήσεις.
Συγκεκριμένα, το πρώτο δίμηνο του 2025, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Circana, τα οποία παρουσιάζει το Capital.gr, ο τζίρος του καφέ στο οργανωμένο λιανεμπόριο ανήλθε σε 54,11 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 4,6% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2024, ενώ σε όγκο ήταν στους 2.301 τόνους, αυξημένος κατά +0,5% σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του 2024.
Η αμετάβλητη πορεία των συνολικών πωλήσεων σε όγκο κατά τους πρώτους δύο μήνες του 2025 οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην πτώση της καταναλωτικής ζήτησης για τον εσπρέσσο (-14,1% συγκριτικά με το 2024) παρά στο ότι οι πωλήσεις των προϊόντων ιδιωτικής αυξήθηκαν σημαντικά (+36,5%).
Γενικά, ο όγκος πωλήσεων του εσπρέσο με ετικέτα αλυσίδας έχει υπερδιπλασιαστεί μεταξύ του 2021 και του 2024 αντιστοιχώντας πλέον στο 13,7% των συνολικών πωλούμενων ποσοτήτων.
Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι οι καταναλωτές αγοράζουν κάψουλες εσπρέσο ανάλογα με την προσφορά που υπάρχει στο ράφι κάθε φορά, με αποτέλεσμα κανένα επώνυμο προϊόν να μη συγκεντρώνει μερίδιο πάνω 35%.
Ολοένα ψηλότερα ο εσπρέσο
Το 2024 οι πωλήσεις καφέ σε αξία στο κανάλι των σούπερ μάρκετ ανήλθαν σε 342 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 2% σε σχέση με το 2023, ενώ σε όγκο ήταν στους 14.365 τόνους, αυξημένες κατά +0,8% σε σχέση με το 2023.
Στο σύνολο της περσινής χρονιάς ο ελληνικός καφές με 7.097 τόνους (επώνυμα προϊόντα και ιδιωτικής ετικέτας) παρέμεινε κυρίαρχος σε πωλήσεις, ωστόσο στην τετραετία 2021-2024 η κατανάλωση καταγράφει μείωση -2%.
Κατά 2,5% σε όγκο αυξήθηκαν το 2024 οι πωλήσεις του στιγμιαίου καφέ, φθάνοντας στους 2.900 τόνους, ενώ σε σχέση με το 2021 διαπιστώνεται υποχώρηση επίσης της τάξης του -2%.
Πτωτικά κινήθηκαν οι πωλήσεις σε όγκο του καφέ φίλτρου πέρσι (-4,7%), ενώ συγκριτικά με το 2021 η εν λόγω κατηγορία καφέ έχει απολέσει 16,3%.
Στον αντίποδα, το διάστημα 2021-2024 οι συνολικές πωλήσεις σε όγκο του καφέ εσπρέσο –συμπεριλαμβάνονται και οι κάψουλες– αυξήθηκαν 10,8%, φθάνοντας το 2024 στους 2.301 τόνους από 2.076 τόνους το 2021. Πέρσι, οι πωλήσεις του καφέ εσπρέσο αυξήθηκαν κατά 5% σε όγκο, ξεπερνώντας σε αξία τα 86 εκατ. ευρώ.
