Τρία περίπου χρόνια από τη στιγμή που το Βrexit τέθηκε επίσημα σε ισχύ και ξεκίνησαν να εφαρμόζονται στην πράξη οι νέοι κανονισμοί που αφορούσαν τη βρετανική αγορά της τέχνης, οι κλυδωνισμοί που έχει υποστεί ο κλάδος εξαιτίας του γεγονότος προβληματίζουν ακόμα το σύνολο συλλεκτών και εμπόρων. Από τότε, σύμφωνα με τα στοιχεία, ο τζίρος των αγοραπωλησιών σημείωσε πτώση κατά 11,3 δισ. δολάρια και η Βρετανία βρέθηκε στην τρίτη θέση στην κατάταξη με τα κράτη που φημίζονται για τις πιο δυναμικές αγορές στην τέχνη. Το 2022 μόνο καταγράφηκε μια μικρή άνοδο στον τζίρο συνολικά που άγγιξε τα 11,9 δισ. δολάρια και ως εκ τούτου η χώρα βρέθηκε και πάλι στη δεύτερη θέση, πίσω από τις ΗΠΑ.
Γραφειοκρατίες που εμποδίζουν επενδύσεις
Τα στοιχεία που παρουσιάζουν οι οίκοι δημοπρασιών συνηγορούν στη διαμόρφωση της ίδιας εικόνας. Οι Sotheby's ανακοίνωσαν μείωση των κερδών τους κατά 24% σε ετήσια βάση για τη δραστηριότητά τους στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2022, επικαλούμενοι την αβεβαιότητα της αγοράς τέχνης και της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και την αυξημένη γραφειοκρατία ως αποτέλεσμα του Brexit. Κι αν οι μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών μπορούν εν μέρει να ισορροπήσουν το πρόβλημα και να αμβλύνουν τις επιπτώσεις, δεν ισχύει το ίδιο για τις μικρές ή μεσαίες εταιρείες που καρδιοχτυπούν.
Ειδικοί που γνωρίζουν σε βάθος τις διαδικασίες της πώλησης εξηγούν πως η αύξηση του κόστους λειτουργίας της βρετανικής τέχνης καθυστέρησε τη διακίνηση των έργων. Συνιδρυτές του ναυτιλιακού οίκου Convelio που έχει ως αντικείμενο τις μεταφορές έργων τέχνης και ειδικών εμπορευμάτων τονίζουν πως οι επαγγελματίες πολλές φορές αναγκάζονται να κρατούν πολλά εμπορεύματα στις τελωνειακές αποθήκες στα σύνορα δύο έως τρεις εβδομάδες.
Aξίζει σαφώς να σημειωθεί πως δεν υπάρχει μια ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με το πώς το Brexit επηρέασε την αγορά τέχνης του Ηνωμένου Βασιλείου, τη δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο το 2022, αντιπροσωπεύοντας το 18% των παγκόσμιων πωλήσεων, τα νούμερα όμως που συγκεντρώνονται ξεχωριστά δίνουν μια πρώτη εικόνα που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Έμποροι με έδρα την Ε.Ε. δήλωσαν πρόσφατα σε διεθνή μέσα ενημέρωσης πως, κατά τη διάρκεια της διάσημης έκθεσης Treasure House Fair στο Λονδίνο, η μεταφορά έργων τέχνης στην πόλη τους κόστισε 20% περισσότερο σε σύγκριση με τις ημέρες πριν από το Brexit.
Θα αλλάξει η εικόνα;
Μετά την εφαρμογή του Brexit, η Γαλλία είναι η χώρα που έχει αναλάβει τον ρόλο του τόπου διέλευσης των έργων, καθώς εκεί ο συντελεστής ΦΠΑ είναι 5,5%. Δεν είναι σαφώς τυχαίο ότι το 2022 οι πωλήσεις στη γαλλική αγορά τέχνης αυξήθηκαν κατακόρυφα φτάνοντας σε αξία τα 5 δισ. δολάρια. Πλέον η γαλλική αγορά κατέχει μερίδιο 7% της αγοράς παγκοσμίως, ενώ ο τζίρος των δημοπρασιών ήταν το 2022 αυξημένος κατά 50% σε σύγκριση με το 2020. Τα εν λόγω βέβαια δεδομένα είναι πιθανό να αλλάξουν ριζικά αν εφαρμοστεί το 2025 ευρωπαϊκή οδηγία που υποχρεώνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αυξήσουν τον συντελεστή ΦΠΑ στις εισαγωγές έργων τέχνης από το 5,5% στο 20%, γράφουν διεθνή ΜΜΕ. Η Ελβετία και το Χονγκ Κονγκ, που δεν χρεώνουν φόρους εισαγωγής σε έργα και αρχαιότητες και βέβαια η Νέα Υόρκη που κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά τέχνης, θα εισπράξουν τότε τα οφέλη από την αύξηση της φορολόγησης, λένε οι ειδικοί. (φωτογραφία 1-2)
Επιμέλεια: Κυριακή Αξιώτη
