Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο
Ο Μάνος Μανουσάκης είναι από τους μακροβιότερους μάνατζερ του ευρύτερου δημόσιου τομέα στην Ελλάδα, έχοντας ηγηθεί τα τελευταία 8 χρόνια ενός ριζικού μετασχηματισμού που μετέτρεψε τον Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σε διεθνοποιημένο ενεργειακό όμιλο, με στρατηγικό ρόλο για τη χώρα αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Ο ίδιος αναφέρεται στις εξελίξεις γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου, τον Great Sea Interconnector, την ενεργειακή και γεωπολιτική γέφυρα που φιλοδοξεί να άρει τον ενεργειακό αποκλεισμό της Κύπρου, της μοναδικής χώρας της Ε.Ε. που παραμένει εκτός του ενιαίου ευρωπαϊκού ηλεκτρικού δικτύου.
Όπως λέει, ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη επενδύσει 250 εκατ. ευρώ από ίδια κεφάλαια στο έργο και έχει προχωρήσει στο 60% των θαλάσσιων ερευνών, με 170 χιλιόμετρα καλωδίων να έχουν ήδη κατασκευαστεί. Ωστόσο, για να συνεχιστεί η υλοποίηση, απαιτείται ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, κυρίως από την πλευρά της Κύπρου, αλλά και η έκδοση κρίσιμων αδειών σε διεθνή ύδατα. Ο ίδιος αποκαλύπτει ότι μέσα στο 2026 αναμένονται οι διαγωνισμοί για το τμήμα Κύπρου - Ισραήλ.
Πέρα από την τεχνική του διάσταση, επισημαίνει και τον συμβολικό ρόλο του έργου: η διασύνδεση ενισχύει έμπρακτα την ευρωπαϊκή ταυτότητα της Κύπρου, ενώ η στήριξή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυπώνει την κοινή στρατηγική βούληση για ενεργειακή ενοποίηση.
Εκτός από τον GSI, ο κ. Μανουσάκης αναλύει και το πλέγμα των διεθνών διασυνδέσεων που αναπτύσσει ο ΑΔΜΗΕ και τα οφέλη που θα έχουν για τη χώρα, σημειώνοντας μάλιστα ότι ακριβώς η έλλειψη διασυνδέσεων έπαιξε μεγάλο ρόλο και στο μπλακ-άουτ της Ιβηρικής Χερσονήσου.
Παράλληλα, μιλά με ειλικρίνεια για τις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης: την ανάγκη επενδύσεων σε σταθεροποιητικά έργα, τις περικοπές ΑΠΕ και τη σημασία της αποθήκευσης.
Τέλος, ο κ. Μανουσάκης παρουσιάζει το όραμά του για τον ρόλο του ΑΔΜΗΕ την επόμενη ημέρα: ως εθνικού διαχειριστή με κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια, ως μοχλού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και ως οργανισμού που μπορεί να συνδράμει στην ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας.
Συµπληρώσατε πρόσφατα 8 χρόνια στο τιµόνι του ΑΔΜΗΕ και είστε ίσως ο µακροβιότερος µάνατζερ στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα, ενώ θα συνεχίσετε στην εταιρεία µέχρι το 2029. Ποιος είναι ο µέχρι σήµερα απολογισµός σας και ποιοι είναι οι στόχοι σας για το επόµενο διάστηµα;
Στα οκτώ αυτά χρόνια ο µετασχηµατισµός του ΑΔΜΗΕ υπήρξε ριζικός. Η εταιρεία που δηµιουργήθηκε το 2017, όταν διαχωρίστηκε από τη ΔΕΗ, δεν έχει καµία σχέση µε τον ενεργειακό όµιλο του σήµερα. Έναν σύγχρονο όµιλο, ο οποίος έχει αναπτύξει πολύ σηµαντικά έργα, έχει διεθνοποιήσει τις δραστηριότητές του και έχει αυξήσει την αποτελεσµατικότητά του. Για µένα είναι πολύ σηµαντικό το γεγονός ότι, όταν υπάρχει βούληση από την πλευρά της διοίκησης και οι εργαζόµενοι ευθυγραµµίζονται προς την ίδια κατεύθυνση, τότε έρχονται και τα αντίστοιχα θετικά αποτελέσµατα, που επιβεβαιώνουν τα όσα έχουµε πετύχει αυτά τα οκτώ χρόνια.
Στα σηµαντικότερα ορόσηµα αυτής της διαδροµής περίοπτη θέση έχουν οι µεγάλες ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών µας που έχουν ήδη υλοποιηθεί. Έχουµε διασυνδέσει τις Βόρειες Κυκλάδες και ολοκληρώνουµε τις Νότιες Κυκλάδες στο αµέσως επόµενο διάστηµα. Διασυνδέσαµε την Κρήτη µε την Πελοπόννησο το 2021. Έχουµε ήδη θέσει τη διασύνδεση Κρήτης - Αττικής σε δοκιµαστική λειτουργία. Όσον αφορά το ηλεκτρικό σύστηµα, έχει ανανεωθεί µεγάλο µέρος του παλαιού εξοπλισµού τα τελευταία πέντε έτη. Έχουν διασυνδεθεί µονάδες ΑΠΕ σε τέτοιο βαθµό, ώστε η µορφή του ηλεκτρικού συστήµατος να έχει αλλάξει εντελώς κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ιδιαίτερα από το 2019 και µετά. Έχουµε συνδράµει, θεωρώ, στο success story της Ελλάδας, που είναι µία από τις ταχύτερα αναπτυσσόµενες αγορές Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στον κόσµο.
Από εδώ και στο εξής, πέρα από τον στόχο της ολοκλήρωσης των νησιωτικών διασυνδέσεων, σκοπός µας είναι να αξιοποιούµε τα περιουσιακά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, όσο περισσότερο και όσο καλύτερα γίνεται. Να διαχειριστούµε το σύστηµα, που παρουσιάζει πολύ σηµαντικές προκλήσεις ακριβώς λόγω της διείσδυσης των Ανανεώσιµων Πηγών, µε τρόπο επαρκή και αποτελεσµατικό, διασφαλίζοντας την ποιότητα της ηλεκτροδότησης και την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Επιπλέον, στρατηγικός µας στόχος είναι η ψηφιοποίηση της συντήρησης του συστήµατος. Και, βέβαια, διαρκής στόχος µας είναι να συνεχίσουµε τα µεγάλα έργα διεθνών διασυνδέσεων µε γειτονικές, αλλά και πιο µακρινές χώρες.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου, Great Sea Interconnector, αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα ενεργειακά έργα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ποια είναι η σηµερινή κατάσταση του έργου και ποιοι είναι οι βασικοί τεχνικοί και χρηµατοδοτικοί σταθµοί που αποµένουν για την υλοποίησή του; Έχουν λυθεί οι εκκρεµότητες από την κυπριακή πλευρά; Σε ποιο σηµείο βρίσκεται το σκέλος Κύπρου - Ισραήλ;
Η διασύνδεση ανάµεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο είναι σε εξέλιξη κατασκευαστικά. Έχουµε ολοκληρώσει ήδη το 60% των ερευνών βυθού µεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και αποµένει το υπόλοιπο τµήµα που αφορά τα διεθνή ύδατα, µεταξύ της Καρπάθου και των χωρικών υδάτων της Κύπρου. Επιπλέον, έχουµε κατασκευάσει περί τα 170 χιλιόµετρα καλωδίου.
Από εδώ και πέρα, για να προχωρήσουµε, είναι απαραίτητο να λυθούν οι ρυθµιστικές εκκρεµότητες του έργου. Η Ρυθµιστική Αρχή της Ελλάδας έχει λάβει την απόφαση που διασφαλίζει το έσοδο του ΑΔΜΗΕ για το 2025 και προφανώς θα εκδοθεί η απόφαση εσόδου για το έργο για τη νέα ρυθµιστική περίοδο, που τώρα έχουµε ξεκινήσει να συζητάµε, για το 2026-2029. Το ίδιο αναµένουµε και από την Κυπριακή Ρυθµιστική Αρχή για να µπορεί να προχωρήσει το έργο. Ο ΑΔΜΗΕ έχει επενδύσει 250 εκατοµµύρια ευρώ στον GSI από ίδια κεφάλαια. Για να συνεχίσει να επενδύει, πρέπει να υπάρχει ασφαλές ρυθµιστικό περιβάλλον.
Σε ό,τι αφορά τις έρευνες βυθού, αναµένουµε τις άδειες από τις ελληνικές αρχές για να τις συνεχίσουµε στα διεθνή ύδατα, οι οποίες, όπως µας έχει ειπωθεί, θα δοθούν στον κατάλληλο χρόνο. Για να ξεκινήσει η πόντιση του καλωδίου, πρέπει να ολοκληρωθούν οι έρευνες βυθού, µε βάση τις οποίες θα αποφασιστεί σε ποια ακριβώς διαδροµή θα ποντιστεί το καλώδιο.
Ωριµάζουµε επίσης το τµήµα Κύπρου - Ισραήλ, καθώς πρόσφατα παρουσιάσαµε τα αποτελέσµατα της µελέτης κόστους-οφέλους σε µια τηλεδιάσκεψη όπου συµµετείχαν οι κυπριακές και οι ισραηλινές αρχές. Υπολογίζω πως έως το τέλος Ιουλίου θα καταθέσουµε επίσηµα το έγγραφο της µελέτης. Ακολούθως, µέσα στο επόµενο εξάµηνο, θα πρέπει οι Ρυθµιστικές Αρχές Κύπρου και Ισραήλ να καταλήξουν στον διαµοιρασµό του κόστους µεταξύ των δύο κρατών. Εφόσον αυτή η διαδικασία προχωρήσει οµαλά, µέσα στο 2026 θα είµαστε σε θέση να ξεκινήσουµε τους πρώτους διαγωνισµούς για το έργο.
Το έργο δεν είναι απλώς τεχνικό – είναι ταυτόχρονα και γεωπολιτικό. Αυτό το γεγονός συνιστά πλεονέκτηµα ή µειονέκτηµα, υπό την έννοια ότι το έργο έχει την ευρωπαϊκή στήριξη και ταυτόχρονα συναντά την έντονη αντίδραση της Τουρκίας; Πώς εκτιµάτε ότι µπορούν να ξεπεραστούν τα προσκόµµατα που βάζει η τουρκική πλευρά;
Το έργο είναι γεωπολιτικό, µε την έννοια ότι η Κύπρος είναι η µόνη µη διασυνδεδεµένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης.
Η ηλεκτρική διασύνδεση υπογραµµίζει το "ανήκειν" της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς, πέρα από τα οφέλη για τους καταναλωτές, για την οικονοµία και το περιβάλλον, υπάρχει και το πολιτικό όφελος για την Κύπρο, την Ελλάδα και τον ελληνισµό συνολικότερα.
Κατά αυτή την έννοια, είναι ένα πλεονέκτηµα για το έργο το γεγονός ότι υποστηρίζεται από δύο κράτη, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, και βέβαια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θέλει να υπογραµµίσει ότι η Κύπρος αποτελεί µέρος της. Για τον σκοπό αυτό άλλωστε τη στηρίζει µε την πολύ µεγάλη επιδότηση που έχει διασφαλίσει, ώστε να µπορέσει να διασυνδεθεί µε την ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Από εκεί και πέρα, υπάρχει το θέµα µε την Τουρκία, όπως αναφέρετε, το οποίο εγώ δεν είµαι σε θέση να σχολιάσω, καθώς άπτεται της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Εξάλλου, ο GSI αφορά και τη διασύνδεση του Ισραήλ µε το ευρωπαϊκό σύστηµα και, όπως είδαµε στην ακρόαση της νέας πρέσβεως των ΗΠΑ στην Ελλάδα, επαναδιατυπώθηκε η στήριξη της αµερικανικής διοίκησης στο έργο.
Τελικά το έργο της διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου θα υλοποιηθεί;
Είµαι βέβαιος πως ναι, το έργο θα γίνει πράξη, αίροντας την ενεργειακή αποµόνωση της Κύπρου.
Πέρα από τη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου, ποια είναι τα άλλα µεγάλα έργα διεθνών διασυνδέσεων που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ αυτή την περίοδο; Μιλήστε µας για τα διεθνή projects και ποια είναι τα οφέλη τους για το ελληνικό ηλεκτρικό σύστηµα και την ελληνική οικονοµία γενικότερα.
Εκτός από τη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, που ανέφερα πριν, έχουµε ξεκινήσει την εκπόνηση µελετών για τη διασύνδεση Ελλάδας - Ιταλίας, ενώ συστήσαµε κοινή εταιρεία µε τον Διαχειριστή της Σαουδικής Αραβίας για την υλοποίηση ηλεκτρικής διασύνδεσης µε τη χώρα µας. Παράλληλα, συνδράµουµε στη διασύνδεση που αναπτύσσεται µεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου και προωθούµε τη διασύνδεση µε τη Γερµανία µέσω Αδριατικής, του Green Aegean Interconnector. Την έχουµε καταθέσει και έχει ενσωµατωθεί στο δεκαετές πλάνο του ENTSO-E.
Κατά τα λοιπά, έχουµε ολοκληρώσει τη δεύτερη διασύνδεση µε τη Βουλγαρία, είµαστε σε κοινή µελέτη µε την Αλβανία για µια νέα διασύνδεση µεταξύ των δύο χωρών, η οποία, µάλιστα, θα υπερδιπλασιάσει τη χωρητικότητα της παρούσας.
Τέλος, έχει υπογραφεί Μνηµόνιο Κατανόησης το 2023 και εξετάζουµε την πιθανότητα να ενισχύσουµε τη διασύνδεση και µεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας.
Και ποια είναι τα οφέλη από αυτά τα έργα;
Αυτή τη στιγµή, όπως είναι γνωστό, έχουµε ένα σύστηµα µε µεγάλη διείσδυση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας.
Το πρώτο µεγάλο όφελος των διεθνών διασυνδέσεων για τέτοια συστήµατα είναι ότι, όσο περισσότερο διασυνδεδεµένα είναι µε άλλα γειτονικά ηλεκτρικά συστήµατα, τόσο µικρότερη είναι η πιθανότητα ολικής σβέσης τους. Όπως είδαµε και στο πρόσφατο συµβάν της Ισπανίας, έπαιξε µεγάλο ρόλο το ότι δεν είναι επαρκώς διασυνδεδεµένη η Ιβηρική Χερσόνησος µε την υπόλοιπη Ευρώπη.
Το δεύτερο πολύ σηµαντικό όφελος έχει να κάνει µε το ότι η αύξηση των διασυνδέσεων, υπό συνθήκες υψηλής διείσδυσης των ΑΠΕ, αυξάνει και τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ τις τελευταίες δεκαετίες ήµασταν εισαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, για πρώτη φορά το 2024 γίναµε οριακά εξαγωγείς και αναµένουµε, µε την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και των διεθνών διασυνδέσεων, να γίνουµε ακόµα περισσότερο εξαγωγικοί, γεγονός το οποίο θα αποφέρει κέρδη για την ελληνική οικονοµία.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει επί τάπητος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το θέµα της ανεπαρκούς διασύνδεσης της περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης µε τα συστήµατα της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, που οδηγεί και σε αυξηµένες τιµές ηλεκτρισµού στην περιοχή µας. Τι είδους έργα απαιτούνται για να καλυφθεί αυτό το έλλειµµα και ποιος είναι ο σχεδιασµός σε επίπεδο Ευρωπαίων διαχειριστών για το θέµα αυτό;
Πράγµατι, η περιοχή των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν είναι επαρκώς διασυνδεδεµένη. Αυτό έχει να κάνει µε πολλούς παράγοντες, κυρίως οικονοµικούς, που αφορούν τα κράτη.
Η Ελλάδα έχει ήδη σηµαντικές διασυνδέσεις µε τους βόρειους γείτονές της, όµως από εκεί και πάνω το δίκτυο γίνεται πιο αραιό. Γνωρίζουµε ότι αυτό το ζήτηµα έχει τεθεί, ακόµα και σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται πλάνα προκειµένου να γίνει το δίκτυο πυκνότερο. Πιστεύω ότι µε πυκνότερες διασυνδέσεις θα συγκλίνουν ακόµα περισσότερο οι τιµές ηλεκτρικής ενέργειας.
Υπάρχει κάποιος σχεδιασµός σε επίπεδο ENTSO-E για το θέµα;
Γενικώς, σε όλους τους θεσµούς της Ευρώπης γίνεται συζήτηση αυτή τη στιγµή για νέους ηλεκτρικούς διαδρόµους, καθώς, όπως έγκαιρα είχαµε διατυπώσει, χωρίς αυτούς δεν µπορούµε να έχουµε ούτε ένα ασφαλές σύστηµα, ούτε να εκµεταλλευτούµε, σε επίπεδο τιµών, τη διείσδυση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας.
Η ενεργειακή µετάβαση επιβάλλει ταχύτατη αύξηση της διείσδυσης ΑΠΕ. Πώς επηρεάζει αυτή η αλλαγή τον τρόπο που λειτουργεί το σύστηµα µεταφοράς και ποια είναι τα κρίσιµα έργα δικτύου που απαιτούνται ώστε να αποφευχθούν συµφόρηση και απώλειες ενέργειας;
Οπως είναι γνωστό, η διαθεσιµότητα της παραγωγής των ΑΠΕ δεν είναι προβλέψιµη, όπως συµβαίνει µε τις συµβατικές µονάδες. Το γεγονός αυτό δηµιουργεί µεγάλες δυσκολίες στη διαχείριση του συστήµατος, καθώς µε µια αιφνίδια αλλαγή του καιρού ακόµα και σε τοπικό επίπεδο, ή για άλλους τεχνικούς λόγους, µπορεί να χάσουµε µεγάλο µέρος της παραγωγής. Επίσης, όταν υπάρχουν πολλές ΑΠΕ, η αστάθεια στις τάσεις του συστήµατος είναι µεγαλύτερη.
Γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζονται επενδύσεις που θα βοηθούν στη σταθεροποίηση της τάσης και θα προσθέτουν αδράνεια στο σύστηµα, προκειµένου να παραµένει κατά το δυνατόν σταθερό και ασφαλές. Παράλληλα, χρειάζονται και περικοπές της πλεονάζουσας πράσινης ηλεκτροπαραγωγής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουµε περικοπές σήµερα, όχι η τοπική συµφόρηση στο σύστηµα µεταφοράς, όπως λανθασµένα λέγεται ορισµένες φορές στη δηµόσια σφαίρα.
Η κρίσιµη επένδυση από εδώ και πέρα στο ηλεκτρικό σύστηµα αφορά την αποθήκευση, που θα λειάνει το φαινόµενο των περικοπών, το οποίο θέτει σε κίνδυνο τις επενδύσεις που έχουν γίνει αλλά και αυτές που σχεδιάζονται στις ΑΠΕ. Άρα ένα ολοκληρωµένο σύστηµα µε ΑΠΕ είναι αυτό που έχει ικανό δυναµικό, αλλά και ικανή αποθήκευση, για να µπορεί να είναι ευκολότερη η διαχείριση της πλεονάζουσας ενέργειας.
Να µείνουµε λίγο στις περικοπές. Με ποια κριτήρια –γιατί ενδιαφέρει πολύ τους παραγωγούς– γίνονται αυτές οι περικοπές και για πόσο διάστηµα εκτιµάται ότι θα συνεχιστούν;
Έχουµε δύο διαφορετικές κατηγορίες παραγωγών ΑΠΕ. Είναι αυτοί οι οποίοι είναι διασυνδεδεµένοι στο επίπεδο της υψηλής και υπερυψηλής τάσης µε το σύστηµα µεταφοράς και ελέγχονται από τον ΑΔΜΗΕ.
Υπάρχει όµως ένα πολύ µεγάλο κοµµάτι παραγωγών που είναι συνδεδεµένοι στο δίκτυο διανοµής, ένα µέρος µόνο των οποίων είναι ελεγχόµενο.
Μέχρι και πριν από το Πάσχα του 2025 οι περικοπές, που πάντα γίνονται για λόγους ασφάλειας της ηλεκτροδότησης, αφορούσαν κατά κύριο λόγο εκείνους που είναι συνδεδεµένοι στο σύστηµα υψηλής και υπερυψηλής τάσης. Πλέον, µε το σύστηµα των οµαδοποιήσεων και των ενηµερώσεων, που εισαγάγαµε για πρώτη φορά φέτος, η κατανοµή των περικοπών είναι πιο οριζόντια.
Πρέπει να είµαστε ειλικρινείς. Δεν θα υπάρξει ηλεκτρικό σύστηµα, ειδικά µε τόσο µεγάλη διείσδυση ΑΠΕ, που δεν θα έχει περικοπές στο µέλλον. Άρα πρέπει οι επενδυτές να λαµβάνουν υπόψη τους αυτή τη διάσταση στα επιχειρηµατικά τους σχέδια. Εκείνο που θα υπάρξει, όµως, θα είναι ένα σύστηµα µε λιγότερες περικοπές, καθώς η αποθήκευση θα έχει λειάνει την ανισορροπία µεταξύ παραγωγής και ζήτησης, αξιοποιώντας µέρος της υπερπαραγωγής τις νυχτερινές ώρες.
Κλείνοντας, σε µια εποχή ενεργειακής κρίσης και γεωπολιτικών εντάσεων, ποιο ρόλο καλείται να παίξει ο ΑΔΜΗΕ, όχι µόνο ως εθνικός διαχειριστής, αλλά και ως πυλώνας ενεργειακής ασφάλειας της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης; Και ποιο είναι το όραµά σας, πώς θα είναι ο ΑΔΜΗΕ το 2029;
Από την αρχή που αναλάβαµε τον ΑΔΜΗΕ το 2017, αντιληφθήκαµε ότι ο ρόλος του Διαχειριστή θα ενισχυθεί µε το πέρασµα του χρόνου.
Και αυτό, βέβαια, δεν αφορά µόνο τον ΑΔΜΗΕ, αλλά όλους τους διαχειριστές των συστηµάτων µεταφοράς. Αυτό γίνεται γιατί η δικτύωση µεταξύ διαφορετικών περιοχών µιας χώρας και η διασύνδεση µεταξύ των κρατών συµβάλλουν δραστικά στην ενεργειακή τους ασφάλεια στην εποχή των πράσινων ηλεκτρικών συστηµάτων.
Παράλληλα, οι διασυνδέσεις συνδράµουν και στη θέση που θα έχει κάθε χώρα στη γεωπολιτική ιεραρχία, ανάλογα και µε τη θέση της στον χάρτη. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας είναι τέτοια, που την καθιστά σηµαντικό ενεργειακό κόµβο.
Η Ελλάδα µε τη συνδροµή του ΑΔΜΗΕ µπορεί να καταστεί σταθερά εξαγωγική ενεργειακή δύναµη µέσω των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
