του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Ένα σχέδιο που φιλοδοξεί να μετατρέψει το Changxing Island της Σαγκάης σε παγκόσμιο ναυπηγικό κέντρο έως το 2027 προωθεί το Πεκίνο. Στόχος είναι να φτάσει ετήσιο κύκλο εργασιών 120 δισ. γουάν, δηλαδή περίπου 17 δισ. δολάρια, και να αναβαθμιστεί σε σημείο αναφοράς της διεθνούς ναυπηγικής.
Στο νησί συγκεντρώνονται ήδη δύο από τα ισχυρότερα ναυπηγεία της Κίνας, η Hudong-Zhonghua και η Jiangnan, θυγατρικές της China State Shipbuilding Corporation (CSSC).
Η νέα φάση προβλέπει ενίσχυση της παραγωγής σε LNG carriers, κρουαζιερόπλοια και car carriers, καθώς και επενδύσεις σε ερευνητικά κέντρα, προηγμένα συστήματα πρόωσης και λύσεις καυσίμων χαμηλών εκπομπών. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νέο ναυπηγείο της Hudong-Zhonghua, αξίας 2,5 δισ. δολαρίων, που θα αυξήσει την ετήσια δυναμικότητα LNG από έξι σε δέκα και πλέον πλοία.
Η ανακοίνωση έγινε σε μια δύσκολη περίοδο για τη ναυπηγική βιομηχανία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2025, οι παγκόσμιες παραγγελίες πλοίων μειώθηκαν κατά 54%, στα 19,8 εκατ. cgt, ενώ τον Ιούνιο η πτώση άγγιξε το 81%.
Τα LNG carriers, τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο του κινεζικού σχεδιασμού, περιορίστηκαν από 158 παραγγελίες το 2023 σε μόλις 44 στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Με τέτοιους αριθμούς, η Σαγκάη αναλαμβάνει σοβαρό ρίσκο να δημιουργήσει υπερπροσφορά δυναμικότητας σε μια αγορά που αυτή τη στιγμή συρρικνώνεται.
Παράλληλα, το Changxing συγκεντρώνει διαφορετικές παραγωγικές μονάδες της CSSC. Η συγκέντρωση αυτή υπόσχεται οικονομίες κλίμακας, αλλά προϋποθέτει αποτελεσματικό συντονισμό για να αποφευχθεί ο εσωτερικός ανταγωνισμός ανάμεσα στα ίδια κινεζικά ναυπηγεία.
Το Section 301 και η κινεζική απάντηση
Το σχέδιο δεν μπορεί να εξεταστεί έξω από το πλαίσιο της αμερικανικής έρευνας Section 301, που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2025.
Ως γνωστόν το USTR κατέληξε ότι οι κινεζικές πρακτικές στη ναυπηγική και στη ναυτιλία είναι "μη εύλογες και διακριτικές", και τον Απρίλιο οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν στοχευμένα τέλη για κινεζικά πλοία που θα καταπλέουν σε αμερικανικά λιμάνια.
Η εφαρμογή ξεκινά με μεταβατική περίοδο 180 ημερών χωρίς χρέωση, αλλά από τον Οκτώβριο του 2025 θα επιβληθούν τέλη με βάση το net tonnage και το φορτίο. Στα car carriers προβλέπεται ειδική φόρμουλα χρέωσης ανά μονάδα (CEU), ενώ σε δεύτερη φάση θα ενταχθούν και τα LNG carriers.
Η συζήτηση στις ΗΠΑ ξεπερνά το καθαρά εμπορικό πεδίο. Η Ουάσιγκτον έχει εντάξει στο πακέτο μέτρων και τον περιορισμό πρόσβασης σε ψηφιακές πλατφόρμες logistics όπως το LOGINK, με το επιχείρημα ότι τα δεδομένα κίνησης πλοίων και φορτίων αποτελούν στρατηγική πληροφορία. Το Section 301 είναι επομένως εργαλείο οικονομικού και τεχνολογικού ελέγχου, με στόχο να περιορίσει την κινεζική παρουσία σε κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού.
Το Changxing δεν δημιουργήθηκε ως απάντηση στο Section 301, καθώς οι επενδύσεις σε νέες μονάδες είχαν ξεκινήσει ήδη από το 2021. Ωστόσο, η δημοσιοποίηση του σχεδίου μέσα στο καλοκαίρι του 2025, λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση των αμερικανικών μέτρων, λειτουργεί πολιτικά και συμβολικά.
Η Κίνα δείχνει ότι θα συνεχίσει να επενδύει σε πλοία υψηλής τεχνολογίας, θα μειώσει την εξάρτησή της από ξένους προμηθευτές και θα εδραιώσει αυτάρκεια σε κρίσιμα τμήματα της ναυπηγικής. Η CSSC άλλωστε έχει διπλό ρόλο, καθώς τροφοδοτεί όχι μόνο την εμπορική ναυτιλία αλλά και το κινεζικό πολεμικό ναυτικό.
Οι συνέπειες για την Ευρώπη και την Ελλάδα
Η κινεζική στρατηγική έχει άμεσο ενδιαφέρον για την Ευρώπη και ιδίως για την Ελλάδα. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες που έχουν παραγγείλει κινεζικής κατασκευής LNG carriers ή car carriers θα βρεθούν αντιμέτωποι με επιπλέον κόστος όταν τα πλοία αυτά καταπλέουν σε αμερικανικά λιμάνια.
Οι αποφάσεις για νέες παραγγελίες τα επόμενα δύο με τρία χρόνια θα σταθμίσουν όχι μόνο το κόστος και τη διαθεσιμότητα slot στα κινεζικά ναυπηγεία, αλλά και το ρυθμιστικό ρίσκο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στον ανταγωνισμό εισέρχονται ξανά τα νοτιοκορεατικά και ιαπωνικά ναυπηγεία, που προβάλλουν ως εναλλακτική για πλοιοκτήτες που θέλουν να αποφύγουν τις αμερικανικές χρεώσεις.
Η Σαγκάη, με το στοίχημα των 17 δισ., επιχειρεί να αναδειχθεί σε παγκόσμιο κέντρο ναυπηγικής, επιδεικνύοντας τεχνολογική υπεροχή και αντοχή απέναντι στις πιέσεις της Ουάσιγκτον.
Το αν αυτή η στρατηγική θα αποδώσει εξαρτάται από τρεις παραμέτρους: την εξέλιξη της διεθνούς ζήτησης για πλοία LNG και κρουαζιέρας, την τελική μορφή των αμερικανικών μέτρων και την ικανότητα της CSSC να ενοποιήσει και να αποδώσει πραγματική αποδοτικότητα στο Changxing.
Η επένδυση δεν είναι απλώς βιομηχανικό project, αλλά κομμάτι της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ–Κίνας, με άμεσες συνέπειες για την παγκόσμια ναυτιλία.
