Της Ελένης Μπότα
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, την χρυσή εποχή του Χρηματιστηρίου, την εποχή που οι κατασκευαστικές εταιρείες υποχρεώθηκαν να προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις και εξαγορές για να δημιουργηθούν μεγάλα σχήματα με στόχο την αναβάθμιση ή διατήρηση του εργοληπτικού τους πτυχίου, πολλές ήταν οι εταιρείες που αναγκάστηκαν να εξαγοράσουν μικρότερες.
Αποδείχτηκε όμως στην συνέχεια ότι οι κινήσεις αυτές ήταν ωρολογιακή βόμβα για τις περισσότερες, αφού φορτώθηκαν με ζημιές που επιβάρυναν δραματικά την χρηματοοικονομική τους εικόνα.
Πολλά εκατομμύρια ξοδεύτηκαν, ανοίγματα έγιναν σε τομείς πέραν του κατασκευαστικού, που δεν γνώριζαν, με αντάλλαγμα τις υπεραξίες που κατέγραφε η μετοχή της μαμάς - εταιρείας.
Η συνέχεια δεν ήταν εξίσου συναρπαστική και οι εταιρείες αυτές βρέθηκαν με ανοίγματα εκατομμυρίων.
Κατασκευαστικοί Όμιλοι όπως η Θεμελιοδομή, η Μπαλάφας, η ΕΡΓΑΣ, η ΕΜΠΕΔΟΣ, η ΑΤΤΙΚΑΤ, η ΕΔΡΑΣΗ ΨΑΛΛΙΔΑΣ και ο ΒΩΒΟΣ, μεγάλα ονόματα του κατασκευαστικού κλάδου, συγκαταλέγονται στην λίστα που δημοσιοποίησε προ ημερών η ΑΑΔΕ, των μεγαλοοφειλετών με τα χρέη που έχουν προς το Δημόσιο να ξεπερνούν τα 610 εκατ. ευρώ.
Μπαλάφας - Θεμελιοδομή
Με υποχρεώσεις που αγγίζουν τα 223 εκατ. ευρώ η Μπαλάφας και τα 71 εκατ. ευρώ η θεμελιοδομή, οι δύο κάποτε κραταιές κατασκευαστικές εταιρείες της Θεσσαλονίκης ήταν από τις πρώτες που η χρηματιστηριακή ευφορία τους επέτρεψε την επέκτασή τους σε άλλους τομείς, χωρίς ωστόσο όμως να έχουν τις απαραίτητες οργανωτικές δομές για να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο.
"Οι λανθασμένες επιλογές διεύρυνσης των δραστηριοτήτων,το πρόβλημα ρευστότητας που δημιουργήθηκε κυρίως από την αδυναμία του Δημοσίου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς την εταιρεία αλλά και οι δικαστικές αποφάσεις που, πέρα από την αρνητική έκβασή τους, χρειάστηκαν και αρκετό χρόνο για να βγουν είναι οι βασικές αιτίες που σήμερα η εταιρεία βρίσκεται σε αυτή την οριακή κατάσταση" ανέφερε σε συνέντευξη του το 2010 ένας εκ των τριών βασικών μετόχων της Θεμελιοδομής Κ. Πατραμάνης.
Οι οικογένειες Οικονόμου, Πατραμάνη και Ταμπακούλη, βασικοί μέτοχοι του κατασκευαστικού Ομίλου είχαν καταφέρει να μετατρέψουν τη Θεμελιοδομή σε μια ισχυρή εταιρεία σε εξειδικευμένα έργα θεμελιώσεων και περιβάλλοντος.
Ωστόσο, μέσα σε μία διετία από την επέκτασή της σε άλλους τομείς και την εξαγορά άλλων μικρότερων επιχειρήσεων, η Θεμελιοδομή βρέθηκε να έχει μεγάλα ανοίγματα στις τράπεζες.
Το 2008 η εταιρεία έπειτα από τρία χρόνια διαβουλεύσεων με τους πιστωτές κατάφερε να ενταχθεί στο άρθρο 45 και να αιτηθεί την ένταξή της στο άρθρο 44. Το 70% των πιστωτών είχε συμφωνήσει να διαγραφούν χρέη 60 εκατ. ευρώ και τα υπόλοιπα 110 εκατ. να αποπληρωθούν σε οκτώ έτη με διετή περίοδο χάριτος. Το Εφετείο Θεσσαλονίκης ωστόσο απέρριψε την αίτηση.
Ανάλογο ήταν και αυτό που συνέβη με τον Κωνσταντίνο Μπαλάφα της ομώνυμης εισηγμένης κατασκευαστικής εταιρείας, με σημαντική παρουσία στα ιδιωτικά έργα. Η εταιρεία η οποία εισήχθει στο ΧΑ, κατέρρευσε μέσα σε λίγους μήνες εν μέσω προβλημάτων ρευστότητας.
Η προσπάθεια της να επεκταθεί στα ργχώρια δημόσια έργα αλλά και στην αγορά της Ρουμανίας, απέτυχε με αποτέλεσμα η εταιρεία να οδηγηθεί σε πτώχευση.
ΑΤΤΙΚΑΤ
Η ΑΤΤΙΚΑΤ, η οποία σήμερα φέρεται να έχει οφειλές 177 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο ιδρύθηκε το 1980 από τον Παναγιώτη Πανούση και μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να γίνει μία από τις ισχυρές του κατασκευαστικού κλάδου, αναλαμβάνοντας μία σειρά μεγάλων έργων υποδομής.
Το 1994 η ΑΤΤΙΚΑΤ εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αντλώντας κεφάλαια που την βοηθήσανε να ανανεώσει το μηχανολογικό εξοπλισμό της και να συμμετάσχει σε αρκετά νέα έργα. Την χρυσή εποχή του Χρηματιστηρίου ο Π. Πανούσης, προχωρά στην εξαγορά μία σειράς εισηγμένων εταιρειών (Σ. Σιγάλας, ΑΤΕΜΚΕ, Ευκλείδης, Τεχνοδομή - Αφοί Τραυλού και Παρνασσός) οι οποίες όμως αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα, προχωρώντας στην δημιουργία ενός Ομίλου με πολλές δραστηριότητες.
Στη συνέχεια η Τεχνοδομή κατέρρευσε οικονομικά, η Ευκλείδης πουλήθηκε στην ΑΕΓΕΚ, ενώ η Σ. Σιγάλας και η ΑΤΕΜΚΕ απορροφήθηκαν από τη μητρική στο πλαίσιο της επανάκρισης των εργοληπτικών πτυχίων το 2003.
Η απορρόφηση αυτών των επιχειρήσεων, λόγω των οικονομικών βαρών τους οδήγησε την εταιρεία αποκλειστικά στην ανάληψη και στην κατασκευή δημοσίων έργων υποδομής.
Το 2007 η ΓΕΚ εξαγόρασε το 21,5% της ΑΤΤΙΚΑΤ. Η εταιρεία ωστόσο δεν μπόρεσε να επιβιώσει.
ΕΜΠΕΔΟΣ
Η ΕΜΠΕΔΟΣ ήταν ο κατασκευαστικός Όμιλος που προήλθε από την συγχώνευση με απορρόφηση των εταιρειών ΓΕΚΑΤ, ΚΟΡΩΝΙΣ, ΔΟΜΗΣΗ, ΤΕΓΚ, ΚΑΣΤΑΤ, ΕΡΓΟΚΑΤ, ΑΛΦΑ και METPIK, από την ΓΝΩΜΩΝ.
Η ΕΜΠΕΔΟΣ ανέλαβε και εκτέλεσε πολλά έργα στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην χώρα μας, όμως αμέσως μετά κατέρρευσε. Οι μέτοχοι των εταιρειών που απορροφήθηκαν στράφηκαν εναντίον των υπολοίπων και πολύ σύντομα ο κατασκευαστικός αυτός Όμιλος πέρασε στην ιστορία αφήνοντας πίσω του χρέη 90 εκατ. ευρώ.
ΕΔΡΑΣΗ
Ο κατασκευαστικός όμιλος ΕΔΡΑΣΗ ΨΑΛΛΙΔΑΣ από το 1950 που ιδρύθηκε είχε κατασκευάσει τουλάχιστον 3.000 έργα θεμελιώσεων και αντιστηρίξεων, εκ των οποίων το Μετρό Αθήνας, η Αττική Οδός, η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, το ξενοδοχείο Χίλτον και πολλές ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Πρόκειται για την εταιρεία που έχει πραγματοποιήσει εργασίες υποστύλωσης στο θρυλικό γεφύρι της Άρτας, έργα επεμβάσεων στο Παναθηναϊκό Στάδιο και σε πολλά μεγάλα αρχαιολογικά μνημεία της χώρας.
Ο άλλοτε ισχυρός κατασκευαστικός Όμιλος, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έδινε μάχη για την επιβίωση του, είχε προχωρήσει το 2015 σε συμφωνία εξυγίανσης με τους πιστωτές του.
Το σχέδιο προέβλεπε τη διαγραφή του 22% των οφειλών στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, ενώ τρία κοινοπρακτικά δάνεια (37 εκατ., 3 εκατ. και 7 εκατ. ευρώ) θα παρέμεναν ως είχαν.
Προβλεπόταν ακόμη αναχρηματοδότηση μέσω μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου πενταετούς διάρκειας 28,5 εκατ. ευρώ με παραίτηση των δικαιωμάτων υπέρ προνομίου συστημικών τραπεζών, αλλά και η εξόφληση των κοινοπρακτικών δανείων και λοιπών δανείων με δεκαπενταετές πρόγραμμα αποπληρωμής και διετή περίοδος χάριτος.
Το 2019 οι πιστώτριες τράπεζες προχώρησαν σε καταγγελία των δανείων και σε πλειστηριασμό των ακινήτων της.
Σήμερα η εταιρεία εμφανίζεται να έχει χρέη ύψους 33 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο.
ΕΡΓΑΣ και ΒΩΒΟΣ
Η ΕΡΓΑΣ ήταν δημιούργημα του Γ. Μπατατούδη, γνωστού και ως "Μπάτμαν". Η εταιρεία διέθετε πτυχίο έκτης τάξης και είχε φτάσει να ασχολείται με κατοικίες στην Ανατολική Γερμανία. Το project ωστόσο απέτυχε και η ΕΡΓΑΣ εμφάνισε ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων.
Την άνοιξη του 2007, (είχε προηγηθεί η εμπλοκή και περιπέτεια του Γ. Μπατατούδη στον ΠΑΟΚ), η ΕΡΓΑΣ χάνει το εργοληπτικό της πτυχίο και εμφανίζει ληξιπρόθεσμα χρέη, οφειλές στο προσωπικό, και απώλεια της φορολογικής της ενημερότητας.
Από την άλλη πλευρά ο Μπάμπης Βωβός ήταν ο πρώτος Έλληνας επιχειρηματίας που ξέφυγε από τον ρόλο του "εργολάβου – κατασκευαστή" και έφτιαξε μια εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων, όπου επέλεγε το οικόπεδο που θα φτιαχνόταν το κτήριο, έβρισκε χρηματοδότηση για το ακίνητο και τις εταιρείες που θα το νοίκιαζαν.
Από την ίδρυση της το 1974 η Μπάμπης Βωβός - Διεθνής Τεχνική έχει κατασκευάσει περισσότερα από 30 γραφειακά συγκροτήματα, με συνολική έκταση μεγαλύτερη των 500.000 τετραγωνικών μέτρων. Μετά από 30 χρόνια συνεχούς ανάπτυξης και ενώ η εταιρεία έχει εισαχθεί στο Χρηματιστήριο Αθηνών το 2009 αλλάζουν όλα. Από την μια το πάγωμα αρχικά και στη συνέχεια η πτώση των ενοικίων ανατρέπουν τα οικονομικά δεδομένα για τον όμιλο. Από την άλλη, η Βωβός δέχεται μεγάλο πλήγμα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έβαλε στον "πάγο" την Διπλή Ανάπλαση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και του Βοτανικού. Βάσει αυτού του σχεδίου η εταιρεία θα έδινε οικόπεδο επί του Βοτανικού που θα κατασκευαζόταν το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού με αντάλλαγμα υψηλότερους συντελεστές δόμησης για το εμπορικό κέντρο που θα κατασκεύαζε δίπλα από το νέο γήπεδο. Μετά από αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής το θέμα πήγε στο ΣτΕ με αποτέλεσμα εντέλει να ακυρωθεί.
Για το συγκεκριμένο έργο η ΒωβόςΜΒΔΤ είχε δανειστεί 120 εκατ. ευρώ γεγονός "στραγγάλισε" οικονομικά την εταιρεία, η οποία σταμάτησε να πληρώνει μισθούς και εισφορές. Τον Οκτώβριο του 2012 κατατέθηκε η αίτηση πτώχευσης της εταιρείας, περίπου έναν μήνα αργότερα ο ίδιος ο Μπάμπης Βωβός συλλαμβάνεται για χρέη προς το Δημόσιο.
