Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Σε τροχιά ανάπτυξης και άντλησης νέας χρηματοδότησης βρίσκεται η LANGaware, μια πρωτοποριακή εταιρεία που αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να φέρει επανάσταση στην αξιολόγηση της γνωστικής και ψυχικής υγείας. Μέσω της ανάλυσης ομιλίας και βιοδεικτών γλώσσας και φωνής, η πλατφόρμα της παρέχει έγκαιρη και αντικειμενική ανίχνευση της Ήπιας Γνωστικής Διαταραχής (MCI), της νόσου Αλτσχάιμερ και της κατάθλιψης.
Η εταιρεία έχει μέχρι σήμερα συγκεντρώσει πάνω από 4 εκατ. ευρώ σε επενδυτικά κεφάλαια, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη νέος γύρος χρηματοδότησης. Τα νέα κεφάλαια θα κατευθυνθούν κυρίως στην ενίσχυση της εμπορικής παρουσίας στις ΗΠΑ.
Στόχος της είναι να προσφέρει στους επαγγελματίες υγείας εργαλεία υψηλής ακρίβειας, ενισχύοντας την καινοτομία στον τομέα της υγείας και προάγοντας την πρόληψη και την πρώιμη παρέμβαση.
Από το ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος” στη διεθνή παρουσία
Αν και η τεχνολογία της LANGaware αναπτύσσεται στην Ελλάδα, η καρδιά των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου βρίσκεται και η έδρα της. Η στρατηγική επέκτασης προχωρά σταθερά, με τη LANGaware να βρίσκεται σε συνομιλίες με μερικά από τα μεγαλύτερα δίκτυα υγείας των ΗΠΑ, ενώ σύντομα αναμένονται σχετικές ανακοινώσεις.
Η τεχνολογία της LANGaware βασίζεται σε πολυετή έρευνα που ξεκίνησε στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών "Δημόκριτος”, με επικεφαλής την ιδρύτρια της εταιρείας, Βασιλική Ρεντούμη. Όπως αναφέρει η founder στο Capital.gr, "ήμουν στο Δημόκριτο από το 2006, όπου ξεκίνησα να μελετώ τη γλώσσα και τη φωνή ως βιοδείκτες για την πρώιμη ανίχνευση νοσημάτων όπως το Αλτσχάιμερ, το MCI και η κατάθλιψη”.
Στη συνέχεια, πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στο St. George’s University of London, εστιάζοντας στην αναγνώριση γλωσσικών και φωνητικών δεικτών που αποκαλύπτουν ανεπαίσθητες μεταβολές στην ψυχική και νοητική κατάσταση του ανθρώπου.
"Η γλώσσα είναι ένας πολύ ισχυρός δείκτης”, τονίζει η κ. Ρεντούμη, εξηγώντας πως ήδη από την περίοδο του διδακτορικού και της μεταδιδακτορικής έρευνας είχε αναπτύξει μεθόδους που αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στην έγκαιρη ανίχνευση των πρώιμων σταδίων Αλτσχάιμερ και MCI. Αυτές οι μέθοδοι εφαρμόστηκαν πιλοτικά στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon. Όπως περιγράφει, "είδαμε ότι οι μέθοδοι είχαν πολύ καλό applicability και έδιναν πολύ καθαρά αποτελέσματα. Αυτό μας έδωσε το κίνητρο να σκεφτούμε την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας”.
Έτσι, "γεννήθηκε” η LANGaware. Με την ενθάρρυνση του Δημόκριτου, η κ. Ρεντούμη προχώρησε στην ίδρυση της εταιρείας που σήμερα αριθμεί 18 άτομα και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το αποτέλεσμα αυτής της ερευνητικής πορείας είναι μια κατοχυρωμένη λύση – με διπλώματα ευρεσιτεχνίας από το USPTO και το EPO– η οποία σήμερα έχει εφαρμογή σε διαγνωστικά κέντρα της Βιοιατρικής σε Ελλάδα και Κύπρο, ενώ η εταιρεία συνεργάζεται και με την Premier Inc. στις ΗΠΑ, που διασυνδέεται με πάνω από 4.400 νοσοκομεία.
Πώς λειτουργεί η εφαρμογή
Η διαδικασία είναι απλή: ο χρήστης περιγράφει μια εικόνα για ένα λεπτό. Το ηχητικό δείγμα αναλύεται με βάση πάνω από 600 ψηφιακούς βιοδείκτες. Μέσα σε τρία λεπτά, προκύπτει ένα πλήρες γνωστικό και ψυχικό προφίλ.
Η τεχνολογία της LANGaware έχει επιδείξει:
- 90% ευαισθησία και 85% ειδικότητα στην πρώιμη ανίχνευση Αλτσχάιμερ και MCI
- Πάνω από 83% ευαισθησία και 80% ειδικότητα στην ανίχνευση κατάθλιψης
Η χρήση του τεστ δεν απαιτεί φυσική παρουσία: πρόκειται για web εφαρμογή, λειτουργεί από οποιαδήποτε συσκευή με πρόσβαση στο διαδίκτυο, χωρίς εγκατάσταση. Η υπηρεσία διατίθεται μέσω της ιστοσελίδας της εταιρείας στα 35 ευρώ, ενώ μέσω συνεργαζόμενων παρόχων, όπως η Βιοιατρική, το κόστος διαμορφώνεται στα 30 ευρώ.
Το αποτέλεσμα του τεστ αποστέλλεται αποκλειστικά στον χρήστη μέσω email, διασφαλίζοντας την ανωνυμία και την ιδιωτικότητα. Η LANGaware δεν υποκαθιστά τον γιατρό· λειτουργεί ως decision support system, προσφέροντας υποστηρικτικές ενδείξεις που μπορούν να αξιοποιηθούν για περαιτέρω παραπομπές ή κλινική αξιολόγηση.
Καλύπτοντας ένα κρίσιμο διαγνωστικό κενό
Η επεξεργασία φυσικής γλώσσας έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει πρώιμα γνωστικά ελλείμματα, πριν αυτά γίνουν εμφανή στον ίδιο τον ασθενή ή τους φροντιστές του. Ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, εκπαιδευμένο σε εκατομμύρια δείγματα λόγου, μπορεί να εντοπίσει μικροαλλαγές που διαφεύγουν από την ανθρώπινη παρατήρηση.
Η LANGaware έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό διαγνωστικό κενό: την πρώιμη αναγνώριση νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η άνοια και το Αλτσχάιμερ, οι οποίες συχνά διαγιγνώσκονται καθυστερημένα. Ωστόσο, όπως τονίζει η κ. Ρεντούμη, η γνωστική έκπτωση δεν έχει πάντα νευροεκφυλιστική αιτιολογία· πολλές φορές συνδέεται με καταστάσεις όπως η κατάθλιψη και μπορεί να είναι πλήρως αναστρέψιμη. Εντοπίζοντας τέτοιες καταστάσεις εγκαίρως, δίνεται η ευκαιρία για άμεση και αποτελεσματική παρέμβαση, είτε με φαρμακευτική αγωγή είτε με αλλαγή τρόπου ζωής.
Η LANGaware εστιάζει σε δύο βασικούς στόχους: την αντιστροφή νευροεκφυλιστικών παθήσεων όταν αυτό είναι εφικτό και την επιβράδυνση της εξέλιξής τους σε πρώιμα στάδια. "Η έγκαιρη ανίχνευση είναι κρίσιμη – μόνο τότε μπορούμε να καθυστερήσουμε αποτελεσματικά την εξέλιξη”, σημειώνει. Επισημαίνει επίσης ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη, καθώς νέα φάρμακα που εγκρίθηκαν από τον FDA μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου μόνο εφόσον χορηγηθούν σε πρώιμο στάδιο.
Η φιλοδοξία της ομάδας είναι η λύση της LANGaware να καταστεί ένα στάνταρ εργαλείο πρόληψης και αξιολόγησης, ισότιμο με ένα τεστ ΠΑΠ ή έναν έλεγχο πίεσης. Όπως σημειώνει η Ρεντούμη, "στόχος μας είναι να ενισχύσουμε την ισότητα στην πρόσβαση στην υγεία και να δώσουμε στους ανθρώπους τα μέσα για έγκαιρη και ουσιαστική παρέμβαση”.
Μη παρεμβατική τεχνολογία
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της LANGaware έγκειται στη μεθοδολογία της: είναι ανεξάρτητη από τη γλώσσα, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί σε πλήθος διαφορετικών παθήσεων. Ξεκινώντας από τις άνοιες, η τεχνολογία έχει ήδη εφαρμοστεί στην κατάθλιψη, με επόμενο βήμα τη σχιζοφρένεια, το ADHD και άλλες αναπτυξιακές διαταραχές.
Η επιστημονική της βάση είναι κατοχυρωμένη, με πατέντες και πολυετή έρευνα, ενώ το εργαλείο μπορεί να δώσει αξιόπιστο αποτέλεσμα μέσα σε μόλις τρία λεπτά, χωρίς να κουράζει τον ασθενή ή τον επαγγελματία υγείας. Σε αντίθεση με άλλες διαγνωστικές μεθόδους, η λύση της LANGaware δεν είναι παρεμβατική, ούτε απαιτεί αισθητήρες ή wearables.
Η LANGaware τοποθετείται σαφώς στον χώρο της κλινικής τεχνολογίας και όχι απλώς του well-being. Εστιάζει στη διάγνωση και παρακολούθηση παθήσεων, ενώ πολλοί ανταγωνιστές περιορίζονται είτε σε μη ιατρικές εφαρμογές είτε σε μία μόνο νόσο, όπως η άνοια. Αντίθετα, η LANGaware συνεργάζεται με νοσοκομεία, διαγνωστικά κέντρα και φαρμακευτικές εταιρείες, προσφέροντας ένα εργαλείο που καλύπτει ευρύ φάσμα αναγκών του συστήματος υγείας.
Στρατηγική επέκτασης σε νέες παθήσεις και κλινικές δοκιμές
Η διεύρυνση της τεχνολογίας της LANGaware σε νέες παθήσεις αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα, σημειώνει η κ. Ρεντούμη, προσθέτοντας ότι η εταιρεία έχει ήδη ξεκινήσει συνεργασίες με φαρμακευτικές εταιρείες, υποστηρίζοντας τις κλινικές δοκιμές και την ανεύρεση κατάλληλου πληθυσμού για συμμετοχή.
Πρακτικά, η LANGaware βοηθά τις φαρμακευτικές εταιρείες να εντοπίζουν τον πληθυσμό που είναι καταλληλότερος για τις κλινικές μελέτες –είτε αυτές αφορούν στην άνοια είτε στην κατάθλιψη– διευκολύνοντας έτσι τη στοχευμένη και αποτελεσματική διεξαγωγή των δοκιμών.
Η LANGaware στοχεύει να μετατρέψει το εργαλείο της σε βασικό προληπτικό μέσο για κάθε πολίτη. "Το όραμά μας είναι να μπορεί ο καθένας να αυτοεξετάζεται για τη γνωστική και ψυχολογική του κατάσταση και να αναλαμβάνει εγκαίρως μέτρα για τη βελτίωση της υγείας του και της ποιότητας ζωής του πάντα με την υποστήριξη του ιατρού”, καταλήγει η κ. Ρεντούμη.
