Της Ξανθής Γούναρη
Με ανοδικούς ρυθμούς κινείται η αγορά ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων λίγο πριν αποχαιρετήσουμε το 2025, με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ να τα δίνουν όλα για όλα προκειμένου να κλείσουν την τρέχουσα οικονομική χρήση με τις καλύτερες δυνατές επιδόσεις. Πρόκειται άλλωστε για το πιο κρίσιμο διάστημα της χρονιάς, καθώς οι καταναλωτές διαθέτουν αυξημένο εισόδημα λόγω δώρου Χριστουγέννων και επιδομάτων, ενώ ταυτόχρονα οι ανάγκες για εορταστικές αγορές πολλαπλασιάζονται.
Ήδη τα στοιχεία της Circana για την εβδομάδα που έληξε στις 30 Νοεμβρίου 2025 όπου καταγράφεται αύξηση 5% σε αξία πωλήσεων, με τα τεμάχια να αυξάνονται κατά 3,5% και τη μέση τιμή ανά μονάδα κατά 1,5%, έχουν προδιαγράφουν το τι μέλει γενέσθαι στην τελική μάχη των επτά (εργάσιμων) ημερών μέχρι την Πρωτοχρονιά,
Η επίδοση αυτή σηματοδοτεί μια σχετική σταθεροποίηση της αγοράς μετά από χρόνια έντονων πληθωριστικών πιέσεων, με τις αυξήσεις τιμών να κινούνται πλέον σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά των προηγούμενων ετών.
Κούρσα προσφορών στην τελική ευθεία
Υπολογίζεται ότι οι πωλήσεις των αλυσίδων στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου θα κινηθούν πέριξ των 1,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας περίπου στο 10% του ετήσιου τζίρου του κλάδου.
Οι πέντε μεγάλες αλυσίδες που δεσπόζουν στην αγορά - Σκλαβενίτης, Lidl, ΑΒ Βασιλόπουλος, METRO και Μασούτης - έχουν εντείνει δραματικά τις προωθητικές τους ενέργειες, με τη μάχη να είναι ιδιαίτερα σκληρή, καθώς κάθε ποσοστιαία μονάδα μεριδίου αγοράς αποκτά πρόσθετη σημασία στους ισολογισμούς και τις στρατηγικές του 2026.
Η "ψαλίδα" αξίας-όγκου αποκαλύπτει ήπιες πληθωριστικές πιέσεις
Η διαφορά μεταξύ αύξησης αξίας και όγκου πωλήσεων παραμένει ο πιο αποκαλυπτικός δείκτης για την πραγματική κατάσταση της αγοράς. Όταν η αξία τρέχει ταχύτερα από τα τεμάχια, αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερα χωρίς να αγοράζουν ανάλογα περισσότερα προϊόντα - με άλλα λόγια, οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται.
Σε ετήσια βάση, η αξία τρέχει με +5,0% έναντι +3,5% στα τεμάχια, με το "ψαλίδι" των 1,5 ποσοστιαίων μονάδων να αποτυπώνει τις συνεχιζόμενες πληθωριστικές τάσεις, έστω και σε πολύ μετριασμένη μορφή συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη. Η διαφορά αυτή μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά σηματοδοτεί ότι ο πληθωρισμός δεν έχει εκλείψει πλήρως από τα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Το φαινόμενο γίνεται πιο σύνθετο όταν εξετάζουμε ξεχωριστά τα επώνυμα προϊόντα και την ιδιωτική ετικέτα. Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παρουσιάζουν πιο έντονη δυναμική, με την αξία να αυξάνεται κατά 6,2% έναντι 4,0% στα τεμάχια, δημιουργώντας "ψαλίδι" 2,2 ποσοστιαίων μονάδων. Αντίθετα, στα επώνυμα προϊόντα η "ψαλίδα" είναι μικρότερη στις 1,4 μονάδες, με αύξηση αξίας 4,6% έναντι 3,2% στα τεμάχια.
Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας υφίστανται μεγαλύτερες ανατιμήσεις (+2,1% στη μέση τιμή) σε σχέση με τα επώνυμα (+1,3%). Παρόλα αυτά, οι καταναλωτές συνεχίζουν να τα προτιμούν με αυξανόμενη ένταση, με το μερίδιο τους να φτάνει το 27,2% το δεκάμηνο του 2025.
Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Το καλάθι των 60 κατηγοριών με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κοστίζει 145,54 ευρώ, έναντι 210,61 ευρώ για το αντίστοιχο των επωνύμων προϊόντων. Η διαφορά των 65,07 ευρώ αντιστοιχεί σε οικονομία 31%, που παραμένει καθοριστική για νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν πιεσμένα εισοδήματα. Με άλλα λόγια, ένα νοικοκυριό που επιλέγει αποκλειστικά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας πληρώνει μόλις το 69% του κόστους που θα είχε με επώνυμα προϊόντα.
Η οικονομία αυτή, που σε μηνιαία βάση μπορεί να ξεπεράσει τα 260 ευρώ για ένα μέσο νοικοκυριό, εξηγεί γιατί η ιδιωτική ετικέτα συνεχίζει να κερδίζει έδαφος παρά τις πρόσφατες αυξήσεις στις τιμές της.
Περισσεύει πολύς… μήνας
Την ίδια ώρα, οι εβδομαδιαίες διακυμάνσεις είναι εντυπωσιακές και αποκαλυπτικές. Υπάρχουν εβδομάδες όπου καταγράφεται άνοδος αξίας 57,5% και όγκου 50,0%, με το "ψαλίδι" να φτάνει τις 7,5 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα, άλλες εβδομάδες καταγράφουν πτώση αξίας κατά 11,8% έναντι 12,5% σε τεμάχια, δηλαδή με πραγματική μείωση της μέσης τιμής.
Η παρατήρηση του Αριστοτέλη Παντελιάδη, προέδρου της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας και επικεφαλής της METRO, που είχε διατυπωθεί στις αρχές του 2025, επιβεβαιώνεται πλήρως από τα δεδομένα. Ο ίδιος είχε επισημάνει ότι "οι πρώτες μέρες του μήνα είναι καλές και μετά σιγά σιγά η κατανάλωση φθίνει", προσθέτοντας πως όταν τα νοικοκυριά δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμη και τις βασικές ανάγκες τροφίμων προς το τέλος του μήνα, "αυτό δεν είναι καλό σημάδι".
Τα εβδομαδιαία στοιχεία της Circana επαληθεύουν αυτό το μοτίβο: οι εβδομάδες με διψήφιες αυξήσεις όγκου πωλήσεων συμπίπτουν συστηματικά με περιόδους καταβολής μισθών και συντάξεων, ενώ ακολουθούν απότομες πτώσεις καθώς τα νοικοκυριά έχουν ήδη εξαντλήσει σημαντικό μέρος του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Το φαινόμενο αυτό υποδηλώνει ότι παρά τη σχετική βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών, η πίεση στα οικογενειακά εισοδήματα παραμένει έντονη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε περιόδους έντονων προωθητικών ενεργειών από τις αλυσίδες, το "μαχαίρι" στην κατανάλωση αποδυναμώνεται σημαντικά ή ακόμη και αντιστρέφεται, με τους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές. Αυτό εξηγεί γιατί οι προσφορές έχουν γίνει κεντρικό όπλο στον ανταγωνισμό των αλυσίδων, ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η τρέχουσα.
Σταθερότητα στο καλάθι παρά την πληθωριστική πίεση
Παρά τις συνεχιζόμενες πληθωριστικές τάσεις, το καλάθι των 60 σημαντικότερων κατηγοριών παραμένει σταθερό στα 210,61 ευρώ για τα επώνυμα και στα 145,54 ευρώ για τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, σε πρακτικά αμετάβλητα επίπεδα σε σχέση με το 2024.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ανακούφιση για τα νοικοκυριά και αντανακλά τη σταδιακή ομαλοποίηση της αγοράς μετά από μια περίοδο έντονων διαταραχών. Η διαφορά των 65,07 ευρώ μεταξύ των δύο καλαθιών συνεχίζει να δίνει σημαντικά περιθώρια εξοικονόμησης για όσους επιλέγουν συνειδητά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Η έρευνα της Circana καλύπτει 60 κατηγορίες προϊόντων που αντιπροσωπεύουν το 72% του συνολικού τζίρου της αγοράς FMCG, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα των τάσεων και της δυναμικής του κλάδου.
