Της Ομάδας Trefis
Μπορεί να μην λάμπει σαν τον χρυσό, αλλά ο σίδηρος είναι πολύ σημαντικό μέταλλο για τη σύγχρονη οικονομία. Ως βασικό συστατικό του χάλυβα, οι διακυμάνσεις της τιμής του αποτυπώνουν τους κύκλους που κάνει η παγκόσμια κατασκευαστική και μεταποιητική δραστηριότητα και εν γένει ο κλάδος των υποδομών. Όπως και ο χρυσός, ο σίδηρος έχει δει την τιμή του να τρέχει μεγάλα ράλι και στη συνέχεια να σημειώνει βουτιά. Αυτή την περίοδο διαπραγματεύεται στα επίπεδα των 105 δολ./τόνο και οι επενδυτές πρέπει να διερωτηθούν: μήπως η αγορά προετοιμάζεται για μια ακόμη μεγάλη πτώση;
Οι "βουτιές" του παρελθόντος
2008–2009: Σοκ από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση
Το 2008, η τιμή του σιδήρου ξεπερνούσε τα 190 δολάρια/τόνο, χάρη στη βιομηχανική ανάπτυξη της Κίνας. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όμως, μείωσε σημαντικά τη ζήτηση. Στις αρχές του 2009, οι τιμές υποχώρησαν στα 60-70 δολάρια/τόνο, "βουτιά" της τάξης του 65%. Η ανάκαμψη ήταν γρήγορη: το Πεκίνο έλαβε μέτρα τόνωσης της οικονομίας, δίνοντας ξανά ώθηση στις τιμές του σιδήρου που μέσα σε δύο χρόνια σκαρφάλωσαν πάνω από τα 150 δολάρια/τόνο.
2013–2015: Η κατάρρευση της υπερπροσφοράς
Μεγάλες εξορυκτικές εταιρείες ενίσχυσαν την παραγωγική τους ικανότητα. Η προσφορά διογκώθηκε, ενώ η ζήτηση χάλυβα στην Κίνα άρχισε να μειώνεται. Οι τιμές κατρακύλησαν στα επίπεδα των 40 δολ. ο τόνος στα τέλη του 2015, από τα 180 δολ. το 2011, μια πτώση της τάξης του 75%. Πολλοί παραγωγοί που είχαν μεγάλο κόστος παραγωγής βγήκαν εκτός αγοράς, με τους κολοσσούς του κλάδου να παραμένουν ανταγωνιστικοί εξαιτίας του χαμηλότερου κόστους.
2020–2021: Άνοδος και πτώση τον καιρό της πανδημίας
Η τιμή του σιδήρου εκτινάχθηκε από τα 90 δολάρια/τόνος το 2020 στο ιστορικό υψηλό των 220 δολαρίων ο τόνος στα μέσα του 2021, λόγω των μέτρων τόνωσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του covid-19, λόγω των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα και τη δημιουργία αποθεμάτων. Ωστόσο, οι περιορισμοί στην παραγωγή χάλυβα που επέβαλε η Κίνα και η κρίση στo real estate έφεραν γρήγορα ύφεση. Στα τέλη του 2021, οι τιμές του σιδήρου έπεσαν στα 90 δολάρια/τόνος, υποχωρώντας κατά 60% σε έξι μήνες.
2024–2025: Διακύμανση εντός συγκεκριμένου εύρους
Το τελευταίο 12μηνο, η τιμή του σιδήρου κυμάνθηκε μεταξύ 90 και 110 δολαρίων ο τόνος. Οι δείκτες ζήτησης παραμένουν "μπερδεμένοι": ενώ οι εισαγωγές είναι σταθερές, η παραγωγή χάλυβα στην Κίνα είναι χαμηλή, με την εξασθένηση του τομέα ακινήτων να αντισταθμίζεται από τις επενδύσεις σε υποδομές. Ως εκ τούτου, υπάρχει αστάθεια στις τιμές του μετάλλου και όχι σαφής τάση.
Γιατί η κατάσταση σήμερα μπορεί να είναι επικίνδυνη
Στα 105 δολάρια/τόνο, ο σίδηρος φαίνεται να προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ αισιοδοξίας και κινδύνου. Στους αρνητικούς παράγοντες συγκαταλέγονται:
Κρίση στον τομέα των ακινήτων στην Κίνα: Η κατασκευαστική δραστηριότητα παραμένει υποτονική, γεγονός που αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη ζήτηση χάλυβα.
Αβεβαιότητα για την παγκόσμια ανάπτυξη: Τα αυξημένα επιτόκια στη Δύση επηρεάζουν τη βιομηχανική παραγωγή.
Ενδεχόμενη πίεση στην προσφορά: Νέα έργα, όπως το ορυχείο Simandou στη Γουινέα, ενδέχεται να εισάγουν σημαντικούς όγκους σιδήρου στην αγορά τα επόμενα χρόνια.
Πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια νέα κατάρρευση των τιμών
Ιστορικά ο σίδηρος σπάνια υποχωρεί σταδιακά — συνήθως πέφτει απότομα:
Μέτρια διόρθωση (20–25%): Οι τιμές ενδέχεται να υποχωρήσουν στα 78–85 δολάρια/τόνο, περιορίζοντας την υπερβολική κερδοσκοπία και επιτρέποντας στους παραγωγούς να παραμείνουν κερδοφόροι.
Σημαντική πτώση (40–50%): Εάν η πτώση της αγοράς ακινήτων στην Κίνα επιδεινωθεί ή η διογκωθεί υπερβολικά η προσφορά, ο σίδηρος ενδέχεται να υποχωρήσει στα 50-60 δολάρια/τόνο, στα χαμηλά επίπεδα του 2015.
Υπερπροσφορά: Η πλήρης ανάπτυξη του έργου Simandou σε συνδυασμό με τη σταθερή παραγωγή από την Αυστραλία και τη Βραζιλία θα μπορούσε να διατηρήσει τις τιμές κάτω από τα 70 δολάρια/τόνο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Εν κατακλείδι
Ο σίδηρος έχει χαρακτηριστεί ως "η καρδιά της βιομηχανικής ανάπτυξης", αλλά ο "παλμός" του μόνο σταθερός δεν είναι. Από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έως την πανδημία του 2021, οι κύκλοι του σιδήρου έχουν επηρεαστεί από τις πολιτικές που υιοθετεί η Κίνα και το ευρύτερο πλαίσιο της παγκόσμιας ανάπτυξης. Με την τρέχουσα τιμή στα 105 δολάρια/τόνο, το κλίμα της αγοράς βασίζεται στις προσδοκίες για τόνωση της οικονομίας και ενίσχυση των αποθεμάτων. Ωστόσο, με βάση το ιστορικό μοτίβο, το κρίσιμο ερώτημα για τους επενδυτές μάλλον δεν είναι πόσο ψηλά μπορεί να ανέβει η τιμή του σιδήρου, αλλά πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει όταν η αισιοδοξία υναντήσει την πραγματικότητα.
