Του Paul Iddon
Η Τουρκία μπορεί σύντομα να έχει την ευκαιρία να δει από κοντά το γαλλικής κατασκευής μαχητικό Rafale F3R, εφόσον το Κατάρ αναπτύξει μερικά από αυτά τα αεροσκάφη στο πλαίσιο μιας συμφωνίας περί εκπαίδευσης πιλότων που επικυρώθηκε πρόσφατα. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν πολύ σημαντική για τον τουρκικό στρατό, δεδομένου ότι η Ελλάδα απέκτησε πρόσφατα και τα προηγμένα Rafale 4ης-5ης γενιάς.
Η συμφωνία προβλέπει πως το Κατάρ μπορεί να αναπτύξει 36 αεροσκάφη και 250 άτομα ως στρατιωτικό προσωπικό στην Τουρκία σε προσωρινή βάση για εκπαίδευση. Ένας Τούρκος πιλότος πρέπει να είναι παρών ως παρατηρητής σε όλες τις εκπαιδευτικές ασκήσεις εκπαίδευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ντόχα αγόρασε τουλάχιστον έξι διθέσια DQ Rafale. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη γνωστό ποια αεροσκάφη θα αναπτύξει εντέλει το Κατάρ. Η Ντόχα διαθέτει έναν ευρείας γκάμας στόλο μαχητικών αεροσκαφών 4,5 γενιάς, δυτικής κατασκευής, συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων F-15 και Eurofighter Typhoon.
Η συμφωνία εκπαίδευσης υπεγράφη στις 2 Μαρτίου 2021 και επικυρώθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου. Επομένως, τα πολεμικά αεροσκάφη του Κατάρ θα μπορούσαν να μεταβούν στην Τουρκία το συντομότερο στις αρχές του 2023, καθώς η συμφωνία προβλέπει ότι η Ντόχα πρέπει να ειδοποιήσει την Άγκυρα 60 ημέρες πριν από οποιαδήποτε ανάπτυξη.
Τουρκία και Κατάρ ενισχύουν διαρκώς τους αμυντικούς τους δεσμούς τα τελευταία χρόνια. Το Κατάρ έχει αγοράσει τουρκικά drones, ενώ πρόσφατα η Τουρκία κατασκεύασε δύο μηχανοκίνητα πλοία για το ναυτικό του Κατάρ.
Επιπλέον, η Τουρκία διαθέτει στρατιωτική βάση στο Κατάρ, ενώ μετά τον εκτεταμένο αποκλεισμό που επέβαλαν στην Ντόχα οι γείτονές της το 2017, η Άγκυρα ενίσχυσε τη στρατιωτική της παρουσία στη χώρα. Τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους, η Τουρκία έστειλε στρατεύματα στο Κατάρ για να συνδράμουν σε ζητήματα ασφάλειας στο πλαίσιο του Μουντιάλ.
"Οι αμυντικοί δεσμοί Τουρκίας-Κατάρ χρονολογούνται πριν από τον αποκλεισμό και συνεχίζουν να αναπτύσσονται επειδή το Κατάρ έχει να μάθει από τη στρατιωτική εμπειρία της Τουρκίας", επισήμανε ο Ryan Bohl, αναλυτής για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στο δίκτυο εκτίμησης κινδύνων RΑΝΕ. "Η Τουρκία συνεχίζει να βλέπει το Κατάρ ως σημαντικό περιφερειακό σύμμαχο και, το σημαντικότερο, ως βασικό μέσο οικονομικής στήριξης για την προβληματική οικονομία της".
"Οι αμυντικές ασκήσεις έχουν μεγάλο νόημα στο ευρύτερο πλαίσιο των σχέσεών τους", τόνισε ο Bohl.
Δεδομένων αυτών των στενών δεσμών, η Ντόχα μπορεί να αισθάνεται άνετα να αφήσει την Τουρκία να εξετάσει μερικά από τα Rafale της και να εκπαιδευτούν οι πιλότοι της σε αερομαχίες εναντίον τους για να κατανοήσουν καλύτερα τις επιχειρησιακές τους δυνατοτήτες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπλόκαραν την Τουρκία από το να αγοράσει μαχητικά stealth 5ης γενιάς F-35 Lightning II μετά την αγορά πυραυλικών συστημάτων S-400 από τη Ρωσία. Η Ουάσιγκτον είχε προειδοποιήσει εδώ και χρόνια ότι η παρουσία S-400 στην Τουρκία θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στη Ρωσία να συλλέξει ευαίσθητες πληροφορίες για τα F-35.
Ο Bohl παρουσιάζεται επιφυλακτικός ως προς το εάν η ανάπτυξη των Rafale του Κατάρ στην Τουρκία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις δυνατότητες του γαλλικού αεροσκάφους ή να δώσει στην Άγκυρα κάποιο σοβαρό στρατιωτικό πλεονέκτημα έναντι της Αθήνας.
"Νομίζω ότι οι ανησυχίες πως η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει αυτές τις ασκήσεις για να αποκτήσει στρατιωτικό πλεονέκτημα έναντι της Ελλάδας είναι αμελητέες", εκτίμησε ο ίδιος. "Παρόλο που η Τουρκία θα συνεχίσει κατά καιρούς να εκτοξεύει απειλές εναντίον της Ελλάδας, ιδίως όταν χρειάζεται κάποιου είδους εθνικιστική ώθηση στο εσωτερικό της, οι δεσμοί της με το ΝΑΤΟ θέτουν τις τεχνικές γνώσεις που τυχόν θα αποκτήσει από αυτές τις ασκήσεις σε διαφορετική κλίμακα σε σύγκριση με τους S-400".
"Εξάλλου, τα Rafale είναι γαλλικά και η Γαλλία είναι επίσης κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ", σημείωσε.
Ο Suleyman Ozeren, λέκτορας στο American University και συνεργάτης στο Orion Policy Institute, επεσήμανε ότι η γαλλική "σιγή ιχθύος" για την ενδεχόμενη ανάπτυξη των Rafale του Κατάρ στην Τουρκία θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως "πορτοκαλί φως" από το Παρίσι.
"Υπό κανονικές συνθήκες, η γαλλική κυβέρνηση θα έπρεπε να είναι επιφυλακτική όσον αφορά την πρόσβαση που θα έχει η Τουρκία στο να δει από κοντά τις δυνατότητες του Rafale και να αποκτήσει τεχνογνωσία σχετικά με αυτό το μαχητικό", τόνισε. "Σε αυτή την περίπτωση, οι Γάλλοι θα μπορούσαν να έχουν προειδοποιήσει το Κατάρ".
"Υποθετικά μιλώντας, αν δεν έχει εκφραστεί κάποια ανησυχία από τη γαλλική πλευρά, τότε αυτό θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως σημάδι σιωπηρής συναίνεσης και να αφήσει τον τουρκικό στρατό να παρατηρήσει από κοντά τα Rafale, να τους κάνει test drive, με προοπτική να αγοράσει στο μέλλον", είπε ο ίδιος.
Όπως και να 'χει, η Τουρκία θα επωφεληθεί από την ευκαιρία να δει από κοντά τα Rafale και να δοκιμάσει την αεροπορία της εναντίον τους.
Το Rafale είναι πιο προηγμένο από κάθε άλλο αεροσκάφος που διαθέτει σήμερα το τουρκικό οπλοστάσιο. Και αν η Άγκυρα δεν μπορέσει να αποκτήσει τα F-16 Vipers Block 70 που έχει ζητήσει από τις ΗΠΑ, το τεχνολογικό χάσμα αεροπορικής ισχύος μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας θα διευρυνθεί περαιτέρω υπέρ της δεύτερης.
Συνεπώς, δεν θα ήταν έκπληξη αν η Άγκυρα εκμεταλλευόταν την ευκαιρία να εξοικειωθεί με το δυνητικά πιο εξελιγμένο αντίπαλο αεροσκάφος που έχει αντιμετωπίσει εδώ και πολύ καιρό.
