Του Paul Iddon
Στις 13 Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας ανέβασε στο Twitter φωτογραφίες που έδειχναν τα υπολείμματα ενός ιρανικής κατασκευής drone Shahed-136, που είχε καταρριφθεί στην επαρχία του Χάρκοβο. Πριν από δύο μήνες ο Λευκός Οίκος αποκάλυψε ότι το Ιράν θα προμήθευε με εκατοντάδες στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη –εγχώριας κατασκευής– τη Ρωσία και λίγες εβδομάδες μετά επιβεβαιώθηκε η πρώτη παράδοση των οπλισμένων αυτών drones.
Η κίνηση αυτή μας υπενθύμισε πόσο εντυπωσιακά γρήγορα μεταβάλλεται η πραγματικότητα. Κράτη της Μέσης Ανατολής προμηθεύουν με οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Ιστορικά, πρόκειται για μια αξιοσημείωτη ανατροπή. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, ήταν οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους από τη μια, και η Σοβιετική Ένωση από την άλλη, που έστελναν μεγάλες ποσότητες όπλων στις εμπόλεμες χώρες της Μέσης Ανατολής. Τον Οκτώβριο του 1973, για παράδειγμα, Αμερικανοί και Σοβιετικοί έστελναν ταυτόχρονα όπλα και προμήθειες στους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή –Ισραήλ και Αίγυπτο/Συρία, αντίστοιχα– κατά τον Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο.
Σήμερα, καθώς η Ευρώπη βλέπει να εξελίσσεται στα εδάφη της η πιο επικίνδυνη και ολέθρια στρατιωτική σύγκρουση από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, είναι οι αντίπαλοι στη Μέση Ανατολή που εξοπλίζουν και τις δύο πλευρές στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Bayraktar για το Κίεβο
Η Τουρκία είχε αρχίσει να προμηθεύει την Ουκρανία με τα περίφημα drone Bayraktar TB2 προτού εισβάλουν οι ρωσικές δυνάμεις στη γείτονα χώρα. Μάλιστα, πριν τις 24 Φεβρουαρίου 2022 υπήρχαν συζητήσεις μεταξύ Κίεβου και Άγκυρας για την κατασκευή εργοστασίου στην ουκρανική επικράτεια, που θα παρήγαγε τα Bayraktar. Η ρωσική εισβολή όχι μόνο δεν κατάφερε να αποτρέψει οριστικά τους σχεδιασμούς των δύο χωρών, αλλά στο μέλλον ίσως αποδειχθεί ότι τους επέσπευσε.
Η Άγκυρα δεν σταμάτησε να προμηθεύει το Κίεβο με drones TB2 μετά την έναρξη της ρωσικής επίθεσης. Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των Bayraktar που διαθέτει η Ουκρανία φαίνεται να έχει υπερδιπλασιαστεί έκτοτε. Πριν από τον πόλεμο, η Τουρκία είχε παραδώσει στην Ουκρανία περίπου 20 TB2. Από τις 24 Φεβρουαρίου και μετά, το Κίεβο φέρεται να έχει παραλάβει τουλάχιστον 50 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, και ακόμη περισσότερα αναμένεται να παραδοθούν από την Άγκυρα. Τα οπλισμένα drones βοήθησαν σημαντικά τους Ουκρανούς να αποκρούσουν τους Ρώσους εισβολείς, ειδικά στις αρχές του πολέμου, όταν η Μόσχα είχε βάλει ως στόχο την κατάληψη του Κιέβου.
Οι σχεδιασμοί για την ανέγερση ενός τουρκικού εργοστασίου στην Ουκρανία που θα παράγει drones παραμένουν ζωντανοί. Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποδέχθηκε στο Κίεβο τον Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, CEO της Baykar Defense, κατασκευάστριας εταιρείας των Bayraktar. "Συζητήσαμε τις λεπτομέρειες για την κατασκευή του εργοστασίου της Baykar στην Ουκρανία και την παραγωγή νέων προϊόντων με χρήση ουκρανικών εξαρτημάτων", δήλωσε ο Ζελένσκι μετά τη συνάντησή τους.
Επιπλέον, σύμφωνα με κρατικά ΜΜΕ της Τουρκίας, το εργοστάσιο στην Ουκρανία θα συναρμολογήσει το νέο μη επανδρωμένο αεροσκάφος Bayraktar Ainici (το οποίο είναι μεγαλύτερο, πιο βαριά οπλισμένο και προηγμένο από το TB2) καθώς και το πολυαναμενόμενο μη επανδρωμένο μαχητικό αεροσκάφος Kizilelma.
Shahed για τη Μόσχα
Η προμήθεια ιρανικών drones στη Ρωσία είναι πιο πρόσφατη εξέλιξη και ουσιαστικά βρίσκεται στο αρχικό της στάδιο. Ήδη από το 2019, η Ρωσία, σύμφωνα με κρατικά ΜΜΕ του Ιράν, εξέφρασε ενδιαφέρον για την απόκτηση κάποιων drones που κατασκευάζονται στην Ισλαμική Δημοκρατία. Η Τεχεράνη έχει αναπτύξει μια ευρεία γκάμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών, από αναγνωριστικά έως οπλισμένα μοντέλα καθώς και drones-καμικάζι.
Δεν θα ήταν έκπληξη εάν Ιράν και Ρωσία σχεδιάζουν να συνεργαστούν όσον αφορά την κατασκευή ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε ρωσικό έδαφος, από τη στιγμή μάλιστα που η Μόσχα επιδιώκει να αποκτήσει εκατοντάδες από αυτά τα drones, όπως διατείνεται ο Λευκός Οίκος. Μια τέτοια κίνηση δεν θα ήταν πρωτόγνωρη για την Τεχεράνη. Τον Μάιο, το Ιράν ολοκλήρωσε την ανέγερση εργοστασίου για την κατασκευή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Ababil-2 στο Τατζικιστάν. Επιπλέον, τα ιρανικά drones είναι σχετικά εύκολο να κατασκευαστούν. Η Τεχεράνη έχει ήδη μεταφέρει την τεχνογνωσία σε ορισμένες από τις πληρεξούσιες πολιτοφυλακές της για τη συναρμολόγηση drones σε χώρες όπως η Υεμένη και το Ιράκ.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι η πρώτη σύρραξη στην οποία χρησιμοποιούνται ιρανικά drones εκτός Μέσης Ανατολής (αντιθέτως, τα τουρκικά TB2 έχουν συμμετέχει σε πεδία μάχης στη Συρία, στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ). Αν και είναι απίθανο να στρέψουν από μόνα τους την έκβαση του πολέμου υπέρ της Ρωσίας, ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για τις ουκρανικές δυνάμεις. Τα Shahed-136 κατέστρεψαν πρόσφατα ένα από τα οβιδοβόλα μεγάλου βεληνεκούς M777 της Ουκρανίας, που το έχει προμηθευτεί από τις ΗΠΑ και το οποίο έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, μαζί με τους εκτοξευτήρες πολλαπλών ρουκετών Himars, στην αντιμετώπιση του ισχυρού ρωσικού Πυροβολικού. Ουκρανός συνταγματάρχης δήλωσε στους New York Times ότι εάν το Κίεβο δεν εξοπλιστεί αποτελεσματικά, τα ιρανικά drones "θα καταστρέψουν όλο το Πυροβολικό μας". Σύμφωνα με τον πρόεδρο Ζελένσκι, η Ουκρανία έχει καταρρίψει οκτώ ιρανικά drones έως τώρα.
Συμπερασματικά
Εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία παραταθεί για μήνες ή και χρόνια, δεν θα ήταν έκπληξη εάν ακόμη πιο προηγμένα και θανατηφόρα τουρκικά και ιρανικά drones εμφανίζονταν στον ουρανό πάνω από αυτό το ευρωπαϊκό πεδίο μάχης. Άγκυρα και Τεχεράνη κάλλιστα μπορούν κάλλιστα να εκμεταλλευθούν τη Ουκρανία ως ευκαιρία για να δοκιμάσουν τα καινούργια τους μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε ένα πιο δύσκολο περιβάλλον μάχης. Η Ρωσία χρησιμοποίησε κυνικά τη Συρία ως "ευκαιρία εκπαίδευσης με πραγματικά πυρά" για διάφορα οπλικά συστήματα που δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ έως τότε στο πεδίο. Το τουρκικό Akinci θα μπορούσε να κάνει το πολεμικό του ντεμπούτο στην Ουκρανία. Ρωσία και Ιράν, που έχουν διευρύνει τη στρατιωτικο-τεχνική τους συνεργασία από την έναρξη αυτού του πολέμου, μπορεί ακόμη και να αναπτύξουν από κοινού καινούργια drones, αφού οι αξιολογήσουν τις επιχειρησιακές επιδόσεις των ιρανικών μοντέλων σε αυτήν τη σύγκρουση.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ωστόσο, η εισροή όπλων που κατασκευάζονται στη Μέση Ανατολή σε μια ευρωπαϊκή σύγκρουση είναι ήδη πρωτοφανής στη σύγχρονη Ιστορία. Ούτε η Τουρκία ούτε το Ιράν αναμένεται να σταματήσουν –στο προσεχές μέλλον– να εξοπλίζουν τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Πιθανότατα, μάλιστα, να ενισχύσουν ποσοτικά και ποιοτικά αυτά τα εξοπλιστικά προγράμματα, δίνοντας τη δυνατότητα στη Μόσχα και στο Κίεβο να συνεχίσουν την πολεμική αντιπαράθεση.
Διαβάστε ακόμα:
* Τελειώνουν στους Ρώσους οι εφεδρείες καθώς οι Ουκρανοί περικυκλώνουν την πόλη-κλειδί Λύμαν
* Τα ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη έχουν εξαφανιστεί στη χειρότερη –για τη Μόσχα– φάση της σύγκρουσης
* Τα ουκρανικά drones επέστρεψαν και πλήττουν το ρωσικό πυροβολικό στο Νότο
